İCAT

Milyar dolarlık Türk icadı

Fırın çakmaklarından dizel otomobillere, fotoğraf makinelerinden radyolara kadar birçok alanda kullanılan piezoelektrik malzemenin kurşun içermeyen ve seramik esaslı olanı üretildi. Malzemenin 12 milyar dolar olan pazarın kaderini değiştirebileceği belirtildi. Eskişehir’de bir firmanın Ar-Ge faaliyetleri kapsamında geliştirilen ve Elginkan Vakfı Teknoloji Ödülünü kazanan kurşun içermeyen piezoelektrik malzemenin, 12 milyar dolar olan pazarın kaderini değiştirebileceği bildirildi.

Anadolu Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü öğretim Üyesi ve Endüstriyel, Teknolojik ve Nano Malzemeler (ENTEKNO) firmasının Ar-Ge yöneticisi Doç. Dr. Ender Suvacı, AA muhabirine, piezoelektrik malzemelerin günümüzde fırın çakmaklarından dizel otomobillere, fotoğraf makinelerinden radyolara kadar birçok alanda kullanıldığını kaydetti.

Geliştirdikleri seramik esaslı piezoseramik malzemeyle Elginkan Vakfı Teknoloji Ödülünü aldıklarını anlatan Doç. Dr. Suvacı, “Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesinin yönetici şirketi ve Sanayi Odası’nın iştiraki ATAP AŞ bizi bu ödüle aday gösterdi ve ödülü kazandık. Geliştirdiğimiz ürün aktif kullanılmaya başlamasıyla birlikte sanayide de büyük bir değişim yaşanacak” dedi.

Doç. Dr. Suvacı, piezoelektrik malzemenin elektrik enerjisini mekanik enerjiye, mekanik enerjiyi de elektrik enerjisine çevirmesi nedeniyle birçok alanda kullanıldığını anlatarak, şöyle konuştu:

“Örnek vermek gerekirse dizel enjeksiyon ateşleme sistemine sahip dizel araçlarda piezoelektrik malzeme kullanılmaktadır. Orada yanma odasına yakıtı püskürten zerrecikler halinde püskürten sistemler de piezoelektrik sistemlerdir. Ultrasonik görüntüleme sistemleri de bu şekilde çalışmaktadır. Bu açıdan düşünüldüğünde dünyadaki pazar payı yaklaşık 12 milyar dolardır. 2015’e kadar bunun 20 milyar dolar olacağı tahmin edilmektedir. Bugüne kadar kullanılan piezoelektrik malzeme kurşun tabanlı, yani kurşun içeriyor. Kurşun malzemelerin insan sağlığı ve çevreyi olumsuz etkilediğinden Avrupa Birliği ve diğer bazı ülkeler tarafından buna kısıtlama getirildi.”

AB ÜLKELERİ KISITLAMA GETİRDİ

Avrupa’da 2006 yılında zararlı malzemelerin sınırlandırılmasına yönelik bir direktif (ROHS) yayınladığını ifade eden Doç. Dr. Suvacı, “Buna göre 2010 yılına kadar piezoelektriklerde kurşunun çıkarılması istendi. Ancak, Avrupa ve ABD’de bugüne kadar bu başarılamadı. AB yeniden bir karar alıp bu süreyi piezoelektrik malzemeler için 2012 yılına kadar uzattı” diye konuştu.

Doç. Dr. Suvacı, işte bu noktada ENTEKNO olarak AB’de yapılamayanı yaptıklarını dile getirerek, piezoseramik ile kurşun içermeyen malzemeyi üretmeyi başardıklarını bildirdi.

Toz seramiklerin geliştirdikleri yöntemle çok çeşitli alanlarda kullanabileceğini belirten Doç. Dr. Suvacı, şunları söyledi:

“Seramik de aynı insanlar gibi hücrelerden oluşuyor. O piezoseramik içindeki hücreler de gelişi güzel dağılıyor. Ama biz o hücreleri belli bir şekilde yönlendirmeyi başardık. Bunu yapabilmek için bazı teknolojiler var. Bu teknolojilerden biri de yönlendirilmiş çekirdekle kontrollü tane büyümesi yöntemi. Bu tür yönlenmiş mikroyapıya sahip kurşunsuz piezoelektrik seramikler kurşunlu piezoelektrik seramiklere muadil özellikler sergileyebilmektedirler. Biz, yaptığımız çalışmada bu hücre yönlendirmesini sağlamak için kullanılabilecek seramik tozları üretme teknolojisini geliştirdik.”

Doç. Dr. Suvacı, ürettikleri teknolojinin ticari anlamda da çalışmalarını sürdürdüklerini bildirerek, “Almanya’daki büyük bir projenin içindeyiz. Siemens’in de tedarikçisiyiz. Firma ile ortak ticari çalışmalarımız sürüyor. Ancak, bu ürünlerin hemen piyasaya verilmesi çok mümkün olmuyor. Birçok testten geçilmesi gerekiyor. Sırf dizel enjeksiyon sistemler düşünüldüğünde yılda bir milyondan fazla parça demektir. Tabii bir de maliyetler önemli. Maliyeti düşürücü çalışmalarımız devam ediyor” dedi.