Pandemik Grip – Yeni İnfluenza A / (H1N1)
Nedir?
Yeni İnfluenza A (H1N1)v tipi virüsten kaynaklanan, insanlarda hastalığa yol açan viral bir hastalıktır. Bu virüse domuz gribi denmesinin sebebi, domuzlar arasında görülen grip viruslerine çok benzerlik göstermiş olmasıdır. Bu yeni virüs insan, domuz ve kuş virüslerinin bir karışımızıdr ve yeni bazı özelliklere sahiptir.
Kişisel Korunma
- En etkin önlem ellerin yıkanmasıdır.
- Genel sağlık önlemlerine dikkat etmek gerekir, uykusuz kalınmamalı, fiziksel aktivite sağlanmalı, günlük stres kontrol edilmeli, bol sıvı ve besleyici gıdalar alınmalıdır.
- Hasta kişilerle yakın temastan kaçınmalıdır.
- Cansız yüzeylerin çamaşır suyuyla silinmesi yeterlidir.
Belirtileri nelerdir?
Bu gribin belirtileri, insanlarda görülen mevsimsel grip belirtilerine benzerdir; ateş (38 derece ve üstü), öksürük, boğaz ağrısı, yaygın vücut ağrısı, baş ağrısı, üşüme-titreme, yorgunluk, halsizlik hissi, kusma ve ishal görülebilmektedir.
Erişkinlerde acil müdahale gerektiren belirtiler nelerdir?
Nefes darlığı veya zor nefes almak, bilinç bulanıklığı, sık ve uzun süreli kusma
Çocuklarda acil müdahale gerektiren belirtiler nelerdir?
Hızlı veya zor nefes alma, vucutta solgunluk ya da morarma, beslenememe, uyarılara cevapta azalma ve uykuya meyil, huzursuzluk, ateşle beraber döküntü görülmesi
Bu belirtiler sizde varsa ne yapmanız lazım?
1) Vakit kaybetmeden aşağıdaki hastanelerden birine başvurunuz.
2) Doktorunun arayıp durumunuzu haber veriniz.
3) Tedavi süresinin bir kaç gün olabileceğini düşünerek ailenize haber veriniz.
4) Tedavi bitiminde işe başlamadan şirket doktoruna görününüz ve işe dönebilir belgesini alınız
İstanbul’da başvurulacak hastaneler
Avrupa Yakası
Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi
İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Anadolu Yakası
Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Bulaşma özellikleri
Pandemik İnfluenza H1N1 infeksiyonu, 1-3 günlük kuluçka süresinden sonra başlamakta ve hastalık 3-7 gün sürmektedir. İnsandan insana hapşırma ve öksürme ile saçılan damlacıklar yoluyla yayılır. Bu damlacıklar, vücuda direkt solunum yolu ile alınabileceği gibi ortamdaki kapı kolu, masa, sandalye, telefon, elektrik düğmesi v.b. gibi cansız yüzeylerden eller vasıtasıyla da alınabilir. Tokalaşma, öpüşme, sarılma v.b. yakın temasla bulaşma olmaktadır. İçme, kullanma ve havuz sularıyla herhangi bir bulaşma gösterilmemiştir. Hasta olan kişiler belirtiler görülmeden bir gün önce ve hastalık boyunca infeksiyonu yayabilirler.
Tanı
İnfeksiyonun tanısı moleküler teknik (PZR) ile konulmaktadır. Bu test bu konuda özelleşmiş merkez laboratuvarlar tarafından yapılmaktadır. Her olguda laboratuvar tanısının konulması da gerekmez. Özellikle infeksiyonun yayılmasının önlenmesi için testlerin yapılması önemlidir. Grip tanısında kullanılan diğer hızlı testlerin H1N1 gribi için duyarlılık ve özgüllükleri düşüktür ve hastalığın tanısında yeri yoktur.
Hastalığın seyri
Salgının yaygın olması, ölüm oranının yüksek olduğu anlamına gelmez. Ölüm oranı % 1.2 kadardır. Özellikle gebeler ve aşırı kilolu olanlarda ölüm oranının daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Ölümler, kronik hastalığı olanlarda daha yüksektir. Belirtileri mevsimsel gribe benzer, ateş, öksürük, boğaz ağrısı, yaygın vücut ağrıları, başağrısı, titreme ve yorgunluk ön plandadır. Bazı kişilerde ishal ve kusma görülür. Zatürreye bağlı ciddi hastalıklar ve ölümler olabilir.
Tedavi
Tedavide klasik gripte olduğu gibi oseltamivir veya zanamivir kullanılır. Bu ilaçlar belirtiler görüldükten sonra ilk 2 günde kullanılmalıdır. Ilaçlar doktor kontrolünde kullanılmalı, grip için risk gruplarına tedavi uygulanmalıdır. Ayrıca belirtilere yönelik ilaçlardan da yararlanılabilir. Ağrı kesici olarak aspirin kullanılmamalı, parasetamol tercih edilmelidir. Korunma amaçlı olarak, örneğin yurt dışına giderken ilaç alınması önerilmez.
Aşı
Mevsimsel influenza aşısına ek olarak influenza H1N1 aşıları uygulanacaktır. İnfluenza H1N1 aşısı gereken riskli gruplar;
Altı aydan 24 yaşa kadar olanlar
Altı aydan küçük bebeklere bakanlar
Gebeler (Gebeliğin her döneminde)
24-65 yaş arasında kronik hastalığı olanlar
Sağlık çalışanları
Aşının, yapıldığı gün ortaya çıkan hafif belirtiler (ateş, aşı yerinde şişlik ve kızarıklık, koltukaltı lenf düğümlerinin şişmesi) dışında ciddi yan etkisi yoktur. İleride ortaya çıkacak yan etkiler ise bugünden bilinmemektedir. Aşılar, eczanelerde satılmayacak, Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanacaktır.
Aşı mevsimsel grip aşısının üretildiği yöntemle üretilmektedir. Uzun süredir deneyimin olduğu bir aşı olduğundan yan etkilerinin benzer olacağı düşünülmektedir. Aşıda koruyucu olarak timerosal yer almaktadır. Bazı firmalar aşının koruyucu –antikor- yanıtını artırmak üzere aşıya katkı maddesi (adjuvan) eklemektedir. Bu madde de yine uzun süredir aşı üretiminde kullanımda olan bir maddedir.
Aşı, mevsimsel grip aşısı ile birlikte ya da daha sonra uygulanabilir.
Başkalarına bulaştırmamak için ne yapmalı?
Öksürürken ve hapşırırken ağız ve burun kapatılmalıdır. Kullanılan mendiller hemen çöpe atılmalıdır.
Eller sabunlu suyla yıkanmalı, su ve sabuna ulaşılamazsa alkollü temizleyiciler kullanılmalıdır. El hijyenine uyulması en önemli kontrol önlemlerinden biri olarak öne çıkmaktadır.
Eller ağız ve buruna götürülmemelidir, virus bu yolla yayılabilir.
Hastalardan uzak durulmalıdır.
Hastalanınca vakit geçirmeden doktora başvurulmalıdır.
Hastalanınca okula ve işe gidilmemesi önerilir.
Salgının boyutları:
Pandemik influenza H1N1 salgını 2009 yılı Nisan ayının sonlarında başladı ve 6 ay içinde 400 000’e yakın olgu ve 4500 ölüm saptandı. Türkiye’de saptanan olgu sayısı her geçen gün artmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü, bu hızlı yayılma nedeniyle, pandemi düzeyini 6’çıkardı. Kuş gribi salgınında pandemi düzeyi 4’te kalmıştı. Pandeminin 6 olması, artık her ülkede salgının başlayabileceği anlamına gelmektedir. Olguların dışarıdan geleceğini düşünmek yanıltıcı olacaktır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre Pandemik İnfluenza H1N1 salgını son 50 yılın en önemli salgınıdır.
Dünya Sağlık Örgütü Pandemi Fazları
İnteroandemik Periyod (Salgın Öncesi Dönem)
Faz-1: İnfeksiyon etkeni hayvanda var ama insanda yok. Bulaşma riski yok.
Faz-2: İnfeksiyon etkeni hayvanda var ama insanda yok. Bulaşma riski var
Pandemik Alert Periyodu (Salgın Alarmı Dönemi).
Faz-3: İnfeksiyopn insanda var ama insandan insana bulaşma çok yakın temas dışında yok
Faz-4: Küçük gruplar arasinda bulaşma var ama virus tam olarak insana adapte olmamıştır.
Faz-5: Daha büyük gruplar arasında bulaşma var ve virüs gittikçe adaptasyon kazanmıştır. Önlem almak için kısa sürenin kaldığına işaret etmektedir.
Pandemik Periyod (Salgın Dönemi)
Faz-6: Pandemi. Populasyon genelinde bulaşma