YIĞMA KARGIR BİNALAR İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI

YIĞMA KARGIR BİNALAR İÇİN DEPREME DAYANIKLI TASARIM KURALLARI 10.1. KAPSAM Deprem bölgelerinde yapılacak olan ve hem düşey, hem de yatay yükler için tüm taşıyıcı sistemi doğal veya yapay malzemeli taşıyıcı duvarlar ile oluşturulan yığma kargir binalar’ın veya bina türü yapıların boyutlandırılması ve donatılması, bu konuda yürürlükte olan ilgili standart ve yönetmeliklerle birlikte, öncelikle bu bölümde belirtilen kurallara göre yapılacaktır. Yığma kargir binaların temellerine ilişkin kurallar Bölüm 12’de verilmiştir . 10.2. GENEL KURALLAR 10.2.1 - Yığma kargir binalar için bu bölümde verilen tüm kurallara uyulması durumunda, Bölüm 6’ya göre ayrıca deprem hesabı yapılması gerekli değildir. Ancak, deprem hesabı yapılması durumunda, bu bölümde verilen kuralların tümüne uyulması koşulu ile, S(T1) = 2.5 ve Ra(T1) = 2.5 alınarak Bölüm 6’da 6.7’de verilen hesap yöntemi uygulanacaktır. 10.2.2 - Aşağıdaki 10.5.2’de belirtilen durum dışında, yığma kargir binalar için yapımına izin verilen en fazla kat sayıları, deprem bölgelerine göre Tablo 10.1’de verilmiştir. 10.2.3 -Tablo 10.1’de verilen en fazla kat sayıları, zemin kat ile üstündeki tam katların toplamına karşı gelmekte olup bunlara ek olarak, brüt kat alanı temeldeki bina brüt alanının %25’inden az olmak koşulu ile, tek bir çatı katı ve ayrıca tek bir bodrum katı yapılabilir. Minimum %25 koşulunu sağlamayan çatı katı, tam kat olarak sayılacaktır. Birden fazla bodrum yapılması durumunda ise, Tablo 10.1’de verilen en fazla kat sayısı bir kat azaltılacaktır. 10.2.4 - Yığma kargir binalarda her bir katın yüksekliği, döşeme üstünden döşeme üstüne 3 m’den fazla olmayacaktır. 10.2.5 - Yığma kargir binaların taşıyıcı duvarları, planda olabildiğince düzenli ve ana eksenlere göre simetrik veya simetriğe yakın biçimde düzenlenecektir. Kısmi bodrum yapılmasından olabildiğince kaçınılmalıdır. 10.2.6 - Tüm taşıyıcı duvarlar planda mutlaka üst üste gelecek biçimde yapılacaktır. 10.3. TAŞIYICI DUVARLAR 10.4. LENTOLAR VE HATILLAR 10.4.1. Lentolar 10.4.1.1 - Pencere ve kapı lentolarının duvarlara oturan kısımlarının her birinin uzunluğu, serbest lento açıklığının %15’inden ve 20 cm’den az olmayacaktır. 10.4.1.2 - Lento enkesit boyutları ile boyuna ve enine donatılar, yatay hatıllar için aşağıda 10.4.2.1’de verilen değerlerden daha az olmayacaktır. 10.4.2. Yatay Hatıllar 10.4.2.1 - Merdiven sahanlıkları da dahil olmak üzere, her bir döşemenin taşıyıcı duvarlara oturduğu yerlerde, betonarme döşeme ile birlikte (monolitik olarak) dökülmek üzere, aşağıdaki koşulları sağlayan betonarme yatay hatıllar yapılacaktır. (a) Yatay hatılların genişliği taşıyıcı duvar genişliğine eşit olacak, yüksekliği ise 20 cm’den az olmayacaktır. (b) Hatıllarda beton kalitesi en az C16 (BS16) olacak, içlerine taţ duvarlarda en az üçü altta, üçü üstte olmak üzere 6Æ 10, diğer taşıyıcı duvarlarda ise en az 4Æ 10 boyuna donatı ile birlikte en fazla 25 cm ara ile Æ 8’lik etriye konulacaktır. Boyuna donatılar köşelerde ve kesişme noktalarında sürekliliği sağlayacak biçimde bindirilecektir (Sekil 10.4). 10.4.2.2 - Moloz taş duvarlarda, döşeme ve merdiven sahanlıkları dışında, düşeyde eksenden eksene aralıkları 1.5 m’yi geçmemek üzere 10.4.2.1’deki kurallara uygun olarak betonarme yatay hatıl yapılacaktır. 10.4.3. Düţey Hatıllar 10.4.3.1 - Yığma kargir binaların depreme dayanıklılıkların arttırılması amacı ile bina köşelerinde, taşıyıcı duvarların düşey arakesitlerinde, kapı ve pencere boşluklarının her iki yanında kat yüksekliğince betonarme düşey hatıllar yapılması uygundur. 10.4.3.2 - Düşey hatıllar, her iki yandan gelen taşıyıcı duvarların örülmesinden sonra duvarlara paralel olarak konulacak kalıpların arasındaki kısmın donatılarak betonlaşması ile yapılacaktır (Sekil 10.5). 10.4.3.3 - Bina köşelerinde ve taşıyıcı duvarların arakesitlerinde düşey hatılların enkesit boyutları kesişen duvarların kalınlıklarına eşit olacaktır. Pencere ve kapı boşluklarının her iki yanına yapılacak düşey hatıllarda ise, hatılın duvara dik enkesit boyutu duvar kalınlığından, diğer enkesit boyutu ise 20 cm’den az olmayacaktır. 10.4.3.4 - Düşey hatıllarda beton kalitesi en az C16 (BS16) olacak, içlerine taţ duvarlarda her iki duvar yüzüne paralel en az üç adet olmak üzere 6Æ 12, diğer taşıyıcı duvarlarda ise en az 4Æ 12 boyuna donatı ile birlikte en fazla 20 cm ara ile Æ 8’lik etriye konulacaktır. Boyuna donatılar için temelde ve katlar arasında filiz bırakılacak, donatı uçları sürekliliği sağlamak üzere uygun şekilde kenetlenecektir. (Sekil 10.5). 10.5. DÖŞEMELER 10.5.1 -Yığma kargir binalarda, TS-500’deki kurallara göre boyutlandırılarak donatılan betonarme plak döşemeler veya dişli döşemeler kullanılacaktır. 10.5.2 - Döşemeleri yukarıdaki 10.5.1’e uymayan yığma binalar, bütün deprem bölgelerinde, varsa bodrum kat hariç olmak üzere, en fazla iki katlı olarak yapılacaktır. Bu tür binalarda da, döşemelerin oturduğu yatay hatıllar 10.4.2’ye göre yapılacaktır. 10.5.3 - Konsol şeklindeki balkonlar, kornişler ve çatı saçakları sadece kat döşemelerinin devamı olarak yapılacak ve serbest konsol uzunluğu 1.5 m’den fazla olmayacaktır. Konsol şeklinde yapılan merdivenlerin serbest konsol uzunluğu ise en fazla 1.0 m olacaktır. 10.6. ÇATILAR 10.6.1 - Yığma kargir binaların çatıları; betonarme teras çatı, ahşap veya çelik oturtma çatı olarak yapılabilir. 10.6.2 - Ahşap çatı donanımının döşeme ve taşıyıcı duvarların üstündeki yatay hatıllar ile bağlantıları TS-2510’da verilen kurallara göre yapılacaktır. 10.6.3 - En üst kattaki yatay hatıla oturan çatı kalkan duvarının yüksekliğinin 2 m’yi geçmesi durumunda, düşey ve eğik hatıllar yapılacaktır (Sekil 10.6). 10.7. TAŞIYICI OLMAYAN DUVARLAR 10.7.1 - Taşıyıcı olmayan bölme duvarlarının kalınlığı en az 1/2 tuğla veya tuğla dışı malzemelerde en az 10 cm olacaktır. Bu duvarlar, her iki uçta taşıyıcı duvarlara düşey arakesit boyunca bağlanarak örülecektir. Taşıyıcı olmayan duvarların üstü ile tavan döşemesinin altı arasında en az 1 cm boşluk bırakılacak, ancak düzlemine dik deprem yüklerinin etkisi altında duvarın devrilmemesi için gerekli önlemler alınacaktır. 10.7.2 - Teraslarda yığma duvar malzemesi ile yapılan korkulukların yüksekliği 60 cm’den fazla olmayacaktır. 10.7.3 - Yığma duvar malzemesi ile yapılan bahçe duvarlarının yüksekliği, kaldırım düzeyinden itibaren 1.0 m’den fazla olmayacaktır.