BRİÇ SÖZLÜĞÜ

Briç Sözlüğü

A.C.B.L. : American Contract Bridge League

Ace : As

Acol : Bkz.Briç Sistemleri

Açılmak : (Openning Lead) Kontrat bağlandıktan sonra kontrat sahibinin solunda oturan oyuncu ilk kartı oynar, buna Kağıt Açılmak denir.

Açıcı : (Opener) Pas dışında bir deklarasyonda bulunan ilk oyuncu.

Açış Konuşması : (Openning Bid) Pas dışında bir deklarasyonda bulunan ilk oyuncunun deklarasyonu. Oyun bir elde bir defa açılabileceği için oyun açma kuralları sadece bu oyuncu için geçerlidir.

Albarran, Pierre : (1894 – 1960) Albarran konvansiyonunun yaratıcısı Fransız Briç ustası. Alert : Uyarı. Konvansiyonel bir deklarasyon olduğu konusunda rakibi uyarmak için kullanılan kart.

Apel Konturu : (Takeout Double) Bkz.Konvansiyonlar Apel Vermek : (Signaling) Savunma oyuncularının oyun sırasında oynadıkları kartla ortaklarına mesaj vermesi.

Artificial : Konvansiyonel, yapay.

As : (Ace) Briçde en büyük kağıt.

Aspro : Bkz.Konvansiyonlar

Astro : Bkz.Konvansiyonlar

Auction Bridge : Briç oyununun tarihinde bir aşamadır. 1890’lı yıllarda gelişmiş, konuşmalara artırma kuralını getirmiş, böylece rakip de deklarasyona başlamıştır. Dolayısıyla sayıların yazılması kuralları değişmiş, konuşulan kontrata göre oyunun çıkması yada batması gündeme gelmiştir. Bu sayı sisteminde kazanılan ellerin sayısının tamamı çizginin altına zon için yazılırdı. Kazanılan el değerleri Sanzatu için 10, pik için 9, Kör için 8, Karo için 7, Trefl için 6 idi. Zon yapmak için 30 sayı gerekiyordu.

Bağışlamak : Yere kağıt atacak son oyuncu olarak eli alabilecek bir karta sahip olunduğu halde o kartı oynamamak. Rakibin kağıt sağlamasını engellemek için uygulanan bir tekniktir.

Balanced : Dengeli Baraj Açışları : (Preemptive Bids) Rakibin konuşmasını engellemek yada zorlaştırmak amacıyla yüksek seviyede az puanla yapılan oyun açışlarıdır.

Baron : Bkz.Konvansiyonlar

Benjamin, Albert : (1909 – 2006) Ünlü İngiliz Briç ustası. Acol Briç Sisteminde zayıf 2 açışlarını uygulamak için bir yöntem geliştirmiş, bu yönteme Benjamin konvansiyonu denmiş ve bu konvansiyonun uygulandığı Acol sistemine de Benjaminised Acol adı verilmiştir.

Bkz.Konvansiyonlar

Bergen, Marty : (1948 - ) Bir çok konvansiyonun yaratıcısı ünlü Amerikalı Briç ustası. Bkz.Konvansiyonlar

Beşli Majör : (Fifth Majör) Bkz.Briç Sistemleri

Bid : Deklarasyon

Bidding Box : Turnuvalarda deklarasyonlar kart gösterilerek yapılır. Bu kartların durduğu kutuya Bidding Box denir.

Bidding System : Briç Sistemi

Bien : Briç'de kontratın yerine getirilmesi, yani kontratın tam çıkması durumu.

Blackwood, R.Easley : (1903 – 1992) Blackwood konvansiyonunun yaratıcısı Amerikalı ünlü Briç ustası. Bkz.Konvansiyonlar

Board : Turnuvalarda önceden dağıtılan kartların konduğu dört bölümlü plastik kutu. Her board’un üstünde kimin dealer ve hangi tarafın zonda olduğu yada olmadığı belirlidir. Zonda olan taraf kırmızı, zonda olmayan taraf yeşil renkle gösterilir.

Bonus : İkramiye

Cevapçı : (Responder) Açıcının ortağı olan oyuncu.

Ceza Konturu : (Penalty Double) Rakibin kontratı yerine getiremeyeceği iddiasıdır. Genellikle 3 seviyesinden itibaren atılır ama 3 seviyesinde oyun açışa atılan kontur ceza konturu değildir.

Cheap : Ekonomik

Chicago : Bkz.Sayı Sistemleri

Club : Trefl

Constructive : Umut verici ama zorlayıcı değil.

Contract : Kontrat

Control Showing Cue-Bids : Kontrol Konuşmaları. Bkz.Konvansiyonlar

Convention : Konvansiyon

Cue-Bid : Bkz.Konvansiyonlar

Culbertson, Ely : (1891 – 1955) Kontrat Bricin gelişimine önemli katkılarda bulunmuş Amerikalı Briç ustası. 5 Sanzatu Josephine konvansiyonunu geliştirmiştir. Bkz.Konvansiyonlar

Çakma : (Ruffing) Kozlu oyunlarda yere ilk atılan kartın renginden elinizde yoksa koz olarak belirlenen renkten bir kağıt atarak o eli alabilirsiniz. Bu işleme Çakma denir.

Dağılım Puanı : (Distribution Points) Briç de Onör puanları dışında eksik renklere ve uzun renklere verilen puanlardır. Sistemlere göre farklı hesaplama şekilleri vardır. Olmayan renk için 3, tek parça renk için 2, iki parça renk için 1 dağılım puanı sayılır. Uzun renkler için ise bazı sistemlerde beşinci, bazı sistemlerde altıncı karttan başlayarak her fazla karta 1 puan sayılır.

Dam : (Queen) Briçde büyük onörlerden üçüncüsü

Deal : Kağıt dağıtma işlemine verilen ad. Bir dağıtımlık oyun.

Dealer : Kağıdı dağıtan, dolayısıyla ilk konuşmacı.

Declarer : (Deklaran) Kontrat Sahibi

Deklaran : (Declarer) Kontrat sahibi

Destek Puanı : (Supportive Points) Bir Briç ekibinin elinde bir renk kağıttan toplam 8 parçadan fazla varsa, fazla her kart için 1 puan sayılır, buna Destek Puanı denir.

Destek Vermek : (Raise) Ortağın deklare ettiği rengin seviyesini artırmaktır. Ortak 1 Pik deklare ettiyse 2 Pik deklare etmek gibi.

Diamond : Karo

Discarding : Kağıt Kaçmak

Distribution : Dağılım

D.O.N.T. : Bkz.Berger Konvansiyonları

DOPI : Double for Zero, Pas for One. Gerber ve Blackwood konvansiyonlarında rakip araya girerse As olmadığı Kontur atarak, 1 As olduğu Pas geçilerek anlatılır. Araya girişin bir basamak üstü 2 As, iki basamak üstü 3 As gösterir. Örneğin; 4 Sanzatu Blackwood’unda rakip 5 Karo diye araya girerse 5 Kör 2 As, 5 Pik 3 As gösterir.

Double : Kontur

Dubleton : Bir renkte iki kart.

Dördüncü Renk Forsingi : Bkz.Konvansiyonlar

Dummy : Yer. Yere açılan elin sahibi.

Duplicate Sayı Sistemi : Bkz. Sayı Sistemleri

Ekonomik İkinci Renk : Ortağınızın, ilk deklare ettiğiniz renge dönmek için seviye artırmasını gerektirmeyen ikinci renktir. Örneğin ilk declare ettiğiniz renk Karo ise, ikinci olarak declare edeceğiniz Trefl Ekonomik İkinci Renk olacaktır.

Empas : (Finessing) Briçde kontrat sahibinin elinde yada yerde bulunan bir renkte, iki onör arasında kalan ve rakibin elinde olan onöre el vermemek için uygulanan bir oyun tekniğidir. Onörlerin bulunduğu tarafın karşısından o renk bir kart oynanır, rakip büyük onörünü oynarsa daha büyüğüyle o el alınır. Rakip büyük onörünü koymazsa diğer taraftan küçük onör oynanır. Eğer büyük onör diğer rakipteyse o büyük onörü oynayarak eli alır, bu durumda empas tutmamış olur. Aksi durumda empas tutmuştur. Örneğin yerde As ve Dam var ve Rua rakipte. Elden bir kart oynanarak rakibin Rua’yı oynaması beklenir. Oynarsa As ile el alınır, Dam ile de ikinci el alınır. Oynamazsa yerden Dam oynanır, eğer Rua diğer rakipteyse oynar ve eli alır bu durumda empas tutmamış olur.

Finessing : Empas Yapmak

Fit : Renk tutuşu, bir renkten iki ortakta en az 8 adet bulunması.

Forsing : Zorlayıcı anlamına gelir. Ortağınızın Pas geçmemesi için yapacağınız deklarasyon forsing bir deklarasyon olmalıdır. Sistemlere göre forsing deklarasyonlar farklılık gösterir. Bazı deklarasyonlar 1 tur için forsingdir, bazıları Manş forsingidir, bazıları da Şlem forsingidir.

Fragment Bid : Bkz.Konvansiyonlar

Game : Manş

Gerber Konvansiyonu : Bkz.Konvansiyonlar

Gambling 3 Sanzatu : Bkz.Konvansiyonlar

Gerber, John : (1906 – 1981) Gerber konvansiyonunun yaratıcısı Amerikalı Briç ustası. Bkz.Konvansiyonlar

Goren, Charles : (1901 – 1991) Goren Briç sisteminin yaratıcısı ünlü Amerikalı Briç ustası. Bkz.Briç Sistemleri

Grandşlem : Briçde ellerin tamamını almayı kontrata bağlayan deklarasyondur. Dolayısıyla 7 seviyesinde tüm deklarasyonlar Grandşlem deklarasyonlarıdır. Kontrat yerine getirilirse ikramiyesi vardır. Bkz. Sayı Sistemleri

Heart : Kör

High Card Points : Onör Puanları

IMP : International Matchpoint. Turnuvalarda her oyun için tarafların yaptığı skorlara göre verilen maç puanları.

Interference : Rakibin konuşmasını engelleyici araya giriş.

Intervene : Rakibin oyun açması üzerine kontur yada bir renkle yada Cue-Bid’le araya giriş.

Invitation : Ortağı Manşa yada Şleme davet etmek.

Jack : Vale

Jacoby, Oswald : (1902 – 1984) Jacoby Transfer ve Jacoby 2 Sanzatu konvansiyonlarını geliştiren Amerikalı Briç ustası. Bkz. Konvansiyonlar Josephine 5 SA : Bkz.Konvansiyonlar

Jump : Sıçrama

Kaçırmak : Elde yada yerde yanında küçük kartlar olan As dışında bir onöre el kazandırmak için uygulanan bir tekniktir. Örneğin yerde Rua varsa ve As ile Dam rakipteyse, kart Rua’nın karşı tarafından oynanır, rakip As koyarsa yerden küçük verilir, rakip küçük koyarsa yerden Rua oynanır. Rua son kartı oynayan rakipte ise Rua kaçmaz, ikinci kartı oynayan rakipte ise kaçar. Kaçmak : (Discarding) El yapamayacak ve rakibe vereceğiniz bir kartı diğer tarafta sağladığınız bir karta atmak.

Karo : Diamond

Keser : Stopper

King : Rua

Kontrat : (Contract) Briçde artırma sırasında son kalınan iddia Kontrattır. Örneğin konuşmalar 3 Pik de kaldıysa ve sonraki herkes Pas geçtiyse Kontrat 3 Pik’dir.

Kontrat Briç : Briç tarihindeki son basamaktır. 1926’da Harold Vanderbilt tarafından geliştirilmiştir. Getirdiği en önemli yenilik zonda batışa daha fazla ceza puanı yazdırması ve sayı sistemini değiştirerek bugün kullanılan 10’luk sisteme dönüştürmesidir.

Kontrol Konuşmaları : Control Showing Cue-Bids. Bkz. Konvansiyonlar

Kontur Atmak : (Double) Rakibin herhangi bir deklarasyonuna Kontur demektir. Çok farklı anlamlara gelebilir. Bkz. Apel Konturu, Sputnik konturu, Uyandirma Konturu, Ceza Konturu.

Konvansiyon : (Convention) Briç'de natürel olmayan konuşma sistematikleri.

Koz : (Trump) Kontrat bir renk üzerinde bağlandıysa, o renge Koz denir. Diğer renklere üstünlük sağlar.

Kör : Kupa, Heart

Lead : Kağıt açılmak

Lebel, Michel : (1944 - ) Süper Beşli Majör sistemini geliştiren ünlü Fransız Briç ustası.

Löve : (Tricks) Alınacak her el bir Lövedir. Baraj açışlarında ortağınıza cevap verirken elinizdeki löve sayısını hesaplayarak cevap verirsiniz.

Majör : Briçde Pik ve Kör Majör yani ana renklerdir.

Manş Skor : (Game) Deklarasyonda zon yapacak skor Manş Skordur. 100 sayı ile zon yapıldığına göre, 3 Sanzatu, 4 Kör, 4 Pik, 5 Trefl ve 5 Karo Manş Skorlardır.

Minör : Briçde Trefl ve Karo Minör yani küçük renklerdir.

Negative Doubles : Sputnik

NonVulnerable : Zonsuz

NoTrump : Sanzatu

Onör : As, Rua, Dam, Vale ve 10’lu Onör kartlardır.

Onör Puanları : (High Card Points) Onör kartlara verilen puanlardır. Sırasıyla; As = 4, Rua = 3, Dam = 2, Vale = 1 ve 10’lu = 0 puandır.

Opener : Açıcı

Openning Bid : Açış Deklarasyonu

Opponent : Rakip

Overcall : Rakibin açışı üzerine konuşmak, renk yada Sanzatu ile araya girmek

Overtricks : Fazla çıkan eller

Pahalı İkinci Renk : (Reverse Bid) Ortağınızın, ilk deklare ettiğiniz renge dönmek için seviye artırmasını gerektirecek ikinci renktir. Örneğin ilk deklare ettiğiniz renk Karo ise, ikinci olarak deklare edeceğiniz Kör yada Pik Pahalı İkinci Renk olacaktır.

Partner : Ortak

Part Skor : Kontrat zon yapmaya yetmeyecek bir seviyede kaldıysa buna Part Skor denir, 2 Pik, 3 Karo vs. gibi.

Pas : (Pass) Konuşacak bir şeyim yok demektir. Konuşma sırası size geldiği zaman deklarasyonda bulunmayacaksanız Pas dersiniz.

Penalty Double : Ceza Konturu

Pik : Maça, Spade

Plafond : Kontrat Briçden bir önceki basamak olan bir Fransız İskambil oyunu.

Player : Oyuncu

Point : Puan

Precision Club : Bkz.Briç Sistemleri

Preemptive Bid : Baraj Açışı yada baraj araya girişi.

Queen : Dam

Raise : Ortağın renginin seviyesini yükseltmek, destek.

Rakip : Opponent

Ranking : Oyuncuların turnuvadaki puanlarına göre bulundukları konum.

Rebeka : Albarran Konvansiyonuna Türkçede verilen isimdir. Renk, Büyüklük ve Karışık kelimelerinin ilk harflerinden oluşmuştur. Ayrıntılı bilgi için Bkz. Konvansiyonlar, Albarran Konvansiyonu.

Rebid : Bir oyuncunun ikinci konuşması

ReDouble : Sürkontur

Reese, Terence : (1993 – 1996) Acol sisteminin gelişimine katkıda bulunmuş ünlü İngiliz Briç ustası. Ayrıca Aspro konvansiyonunu da geliştirmiştir.

Relay Bid : Ortağın elini açıklaması amacıyla yapılan, el hakkında bilgi vermeyen minimum deklarasyon. Örneğin 1 Sanzatu açışına 2 Trefl Stayman uygulaması da bir Relay Biddir.

Renk : Suit

Renk Değiştirmek : (Shifting Suit) Ortağınızın deklare ettiğinden farklı bir renk deklare etmektir.

Responder : Cevapçı

Response : Cevap

Responsive Double : Ortağın Apel konturundan sonra 3. Oyuncunun, açış rengine desteği üzerine atılan kontur. Bir tür Sputnik konturudur. Açış rengi dışında bir rengi Apel konturu atan ortağının seçmesini ister.

Reverse Bid : Pahalı İkinci Renk konuşması

Rober : (Rubber) Rober Briçde bir tarafın iki zon yaparak tamamladığı, bir partinin üçte birlik bölümüdür. Bkz. Sayı Sistemleri

ROPI : Redouble for zero, Pas for One. Blackwood yada Gerber Konvansiyonları uygulanırken rakip kontur atarsa, sürkontur As olmadığını, Pas 1 As olduğunu gösterir. Dolayısıyla ilk basamak 2 As, ikinci basamak 3 As gösterecektir.

Rua : (King) Briçde büyük onörlerden ikincisi.

Ruffing : Çakmak

Sanzatu : (NoTrump) Kozsuz demektir.

Sarkıtmak yada Sağlamak : Rakipteki bir renk kartları bitirerek elde o renkten kağıt artırmaktır. Sanzatu oyunlarında koz, dolayısıyla Çakma işlemi, olmayacağı için o kartların hepsi el yapar.

S.A.Y.C. : Standard American Yellow Card. Bkz.Briç Sistemleri

Shift : Renk Değiştirmek

Sıçrama : (Jump) Bir seviye atlayarak cevap vermektir. Örneğin; 1 Körden sonra 1 Pik deklare etmek mümkünken 2 Pik deklare etmek gibi.

Sıkıştırmak : (Squeeze) Sağlanmış kartları oynayarak rakibi el yapabileceği kartları kaçmaya zorlamaktır.

Signaling : Apel Vermek

Singleton : Bir renkte tek kart

Slam : Şlem

Solid : Kesiksiz

Spade : Pik

Splinter Bid : Bkz.Konvansiyonlar

Sputnik : (Negative Doubles) Bkz.Konvansiyonlar

Stayman : Bkz.Konvansiyonlar

Stop : Turnuvalarda sıçramalı bir deklarasyonda bulunan oyuncunun rakibin tereddüdü için gereken zamanı sağlamak amacıyla gösterdiği karttır. Bu kart gösterildiği zaman deklarasyonda bulunmak için kısa bir an beklenir. Burada amaç bir sonraki oyuncunun tereddütte kalıp deklarasyonunu geciktirerek ortağına bir ipucu vermesini engellemektir. Stop denildiği zaman mecburen bekleyecek bu nedenle bu bekleme bir ipucu olarak değerlendirilmeyecektir.

Stopper : Keser

Suit : Renk

Supportive Points : Destek Puanı

Süper Beşli Majör : Bkz.Briç Sistemleri

Sürkontur : (ReDouble) Rakibin Kontur Atması üzerine Sürkontur demektir. Çeşitli anlamlara gelebilir, ancak en genel kullanımı ceza konturu üzerine atıldığı zaman oyunun kesinlikle çıkacağı iddiasıdır. Ayrıntılar için Bkz.Sayı Sistemleri.

Şigan : (Void) Bir rengin boş olması.

Şlem : (Slam) Briçde rakibe sadece 1 el vermeyi kontrata bağlayan deklarasyondur. Dolayısıyla 6 seviyesinde tüm deklarasyonlar Şlem deklarasyonlarıdır. Kontrat yerine getirilirse ikramiyesi vardır. Bkz. Sayı Sistemleri

Şlem Soru Konuşmaları : Roman Asking Bids. Bkz.Konvansiyonlar

Takeout Double : Apel Konturu

Team : Takım

Texas : Bkz.Konvansiyonlar

Trefl : Sinek, Club

Trefl Drury : Bkz.Konvansiyonlar

Trefl Landy : Bkz.Konvansiyonlar

Tricks : Löve, alınan el.

Trump : Koz

Two Over One : Bkz.Briç Sistemleri

Unbalanced : Dengesiz

Undertricks : Eksik çıkan, batan eller.

Unusual Notrump : Bkz.Konvansiyonlar, Cue-Bid

Uyandırma Konturu : Konuşmalar sırasında ilk yada ikinci turda, seviye fazla yükselmemiş durumdayken (en fazla 2 seviyesinde) iki oyuncu Pas geçtikten sonra atılan kontur Uyandırma Konturudur. Ortağı konuşmaya zorlar.

Vale : (Jack) Briçde dördüncü büyük onör.

Vist : Vist Briç tarihindeki ilk basamaktır. 17. Yüzyıl başlarında ortaya çıktığı sanılan Vist, 18. Yüzyıl ortalarında Amerika ve Avrupa’da en seçkin iskambil oyunu haline gelmiştir. 4 kişiyle eşli olarak oynanan Vist el almaya dayanan bir koz oyunudur. Artırma söz konusu değildir, kağıdı dağıtan kozu belirler ve oyun başlar.

Void : (Şigan) Bir rengin boş olması.

Vulnerable : Zonlu

W.B.F. : Dünya Briç Federasyonu

Wie, C.C. : (1914 – 1987) Precision Club Briç sisteminin yaratıcısı Tayvan’lı Briç ustası. Bkz.Briç Sistemleri

Zon : Briç oyununda 100 sayıyı tamamlayan bir kontratı yerine getirmek zon yapmak anlamına gelir. Bunun için kozlu ve kozsuz oyunların sayıları vardır. Birinci Sanzatu 40 sayı, diğerleri 30 sayıdır. Majör renklerin her bir seviyesi 30 sayı, Minör renklerin her bir seviyesi 20 sayıdır. Dolayısıyla 3 Sanzatu oynayıp kontratı yerine getirirseniz 40+30+30=100 sayı alırsınız, 4 Pik oynayıp kontratı yerine getirirseniz 4x30=120 sayı alırsınız. Her iki durumda da 100 sayıyı tamamladığınız için Zon yapmış olursunuz. Zon yapmanın ikramiyesi vardır. Zon yapmak için manş skor konuşmuş olmak gerekir. Bkz.Manş Skor.