AHMET KAYA

Ahmet Kaya'nın Hayat Öyküsü Ahmet Kaya’nın 1957 sonbaharında doğduğu şartlar düşünüldüğünde, ömrünün çoğunu sonbaharlarla geçireceğini tahmin etmek pek de güç değildi aslında. Ne kumaş fabrikasında işçi olarak çalışan babasının dünyayı değiştirmek gibi bir iddiası vardı ne de doğduğu şehir Malatya’nın ve ailenin kırk metrekarelik evinin dünyanın güzelliklerini rahatça görebilecekleri bir penceresi. Belki doğanın her türlü nimetiyle onurlandırdığı topraklardı doğduğu topraklar; ama dünyanın o yöresinde görülebilecek pek bir güzellik yoktu o yıllarda. İkinci Dünya Savaşı’nın iyiden iyiye yoksullaştırdığı Türkiye, küçük Ahmet’in doğumundan üç yıl sonra cumhuriyetin ilk büyük askerî darbesine şahit olacak, idam sehpalarında başbakanlarını, bakanlarını görecekti. Otuz dört yıllık genç cumhuriyet, çok büyük acılara gebeydi. Binlerce yıldır din uğruna, altın uğruna ve hatta bazen bir kadın uğruna onlarca ırktan milyonlarca insanın kanının döküldüğü Anadolu topraklarının acısı dinmeyecekti kim bilir kaç yıl daha. Beşinci ve son çocuktu Ahmet. Babası Adıyaman’dan Malatya’ya iş bulmak uğruna göç etmiş bir Kürt, annesi çocuklarını namuslu ve iyi yetiştirmeye çalışan bir Türk’tü. Türkiye’nin o yıllardaki özeti gibiydiler yani biraz. Ahmet’in otoriteyle uyuşmazlığı daha dört-beş yaşlarında iken sokakla tanışmasıyla başladı. Sakin ve kendi halinde yaşayan ailenin dünyayla çatışan, dışa dönük ve disipline edilemez bireyiydi o. Sinemaya gidebilmek için dedesinin ayvalarını manava satıyordu bazen, bazen mahallenin başıboş eşeğine binip zamanın en ünlü gazetesinde günlük bant olarak yayımlanan çizgi roman kahramanı Kara Murat olup kötüleri kılıçtan geçiriyordu. Müziğe olan ilgisini keşfeden babası, Ahmet henüz altı yaşındayken nerdeyse boyu kadar bir bağlamayı doğum günü hediyesi olarak eve getirdi. Ailenin yemek parasından artırılıp alınan bu bağlamanın engellenemez bir fırtınanın ilk esintisi olduğunun kimse farkında değildi elbette. Sanki bir uzvu eksik doğmuştu da Ahmet, o bağlama eve gelince tamamlandı vücudu. Birkaç ay içinde bağlamadan çıkardığı seslerle tüm aileyi bıktırdı. Oysa ona göre artık sahneye çıkmanın zamanıydı belki de. İnsanlar dinlemiyorsa o, dinleyecek birilerini mutlaka bulacak kadar inatçıydı. İlk konserini, bahçedeki kümeste tavuklara verdi. Tavuklar mutlu oluyor muydu bilinmez; ama Ahmet bu parasız konserleri uzunca bir süre devam ettirdi. İlk gerçek sahnesi içinse dokuz yaşına kadar beklemek durumundaydı. Dokuz yaşına geldiğinde babasının çalıştığı fabrikanın işçilerinin düzenlediği işçi bayramı gecesinde kendini sahnede buldu. İşçiler Ahmet’i dinlemeyi, Ahmet kendini dinleyen işçileri çok sevmişti o gün… Yüz binlerce insanın, işçinin hayatlarının yeniden darmadağın olacağı ikinci darbeye üç yıl vardı. O gece ne oradaki işçiler ne de Ahmet, çok yakın bir gelecekte işçi bayramını kutlamak şöyle dursun, işçi kelimesini bile kullanamayacaklarını bilmiyorlardı. Türkiye on binlerce üniversite öğrencisini, işçisini hapishanelerde çürümeye yollarken 1971 darbesine damgasını vuran olay, Amerikan emperyalizmine karşı duran henüz yirmili yaşlarının ortasındaki üç sosyalist gencin, hiç kimseyi öldürmedikleri ve yaralamadıkları halde, hızla yapılan bir yargılamanın ardından idam edilmeleri oldu. Ahmet on beş yaşındaydı. Anadolu toprakları, verdiği nimetlerin karşılığını almaya devam ediyordu. Bu toplumsal ve siyasal atmosfer eşliğinde bir kuşak daha büyüyor ve onların bilinci şekilleniyordu. Bu kuşağın tanıklık edeceği ilk haksızlık da bu olmayacaktı. Ahmet okula gidiyor ve geri kalan zamanlarında bir aile dostlarının kaset, plak satan müzik dükkânında çalışıyordu. Bu dükkânda çalıştığı sıralarda, çok çeşitli müzik türlerini tanıma imkânı buldu. Özellikle dükkâna gelen, Ruhi Su kasetleri alan ve bol paçalı pantolon giyen uzun saçlı gençler dikkatini çekmekteydi. Yıllar sonra kendi hayatını anlatan bir belgeselde onlara o zamanlar “Sucular” dediğini söyleyecekti. Ahmet’in Sucular dediği gençler, toplumsal duyarlılığı olan ve bütün dünyada 68 kuşağı olarak anılan kuşağın Türkiye’deki yansımasından başka bir şey değildi. Ahmet’in yazdığını hatırladığı ilk beste de o gençlerden biri olan, Volkswagen marka bir minibüsle dolmuşçuluk yapan ve bir süre yanında muavin olarak çalıştığı, çok sevdiği Başar Ağabey’i için yazılmıştır. Bir gün sokak ortasında aniden polis tarafından tutuklanıp götürülen Başar’ın durumuna çok üzülen Ahmet, “Bir Volkswagen alacağım, adını Başar koyacağım.” diye başlayan bestesiyle yüzlerce şarkılık bir repertuvarın ilk adımlarını attığını bilmemektedir elbette. Aile, babanın emekli olması ve alınan emekli maaşının geçinmeye yetemeyecek kadar az olması nedeniyle Malatya’yı terk edip yeni bir iş ve çocuklar için daha iyi bir gelecek umutlarıyla İstanbul’a göç etme kararı alır. Dönem, tüm Türkiye’de göç dönemidir. Yüzlerce otobüs ve kamyon doğudan, batıdaki şehirlere ve özellikle de İstanbul’a her gün umut taşımaktadır. Her gün binlerce küçük çocuk, tıpkı Ahmet’in o zaman hissettiği büyük şehrin içlerine saldığı korkuyu ve bunun üzerlerine tüm ihtişamıyla çöküşünün ezilmişliğini yaşamaktadır. Ahmet, ilk kez gördüğü denizi kocaman bir dere sanmış, eşyalarının bulunduğu kolilerin üzerinde yazan “Malatya” yazısından dolayı küçümsendikleri bir şehre geldiklerini daha ilk gün anlamış ve yine daha ilk gün aynı dili konuştukları halde kendi konuşmasındaki aksan yüzünden “öteki” olduğunu fark etmiştir. Bu “fark”lılık, emeklerinden başka kaybedecek şeyleri olmayanları giderek yalnızlaştırmakta ve bu da çaresiz bir öfke mecrasına doğru birikmektedir. Türkiye’nin batısı nüfus olarak kabardıkça toplum katmanları arasındaki uçurum büyümekte, siyasî kutuplaşmalar uçlara gitmekte, ülke her yeni gün en batısından en doğusuna daha fazla gerilmektedir. Üniversitelerden her gün yeni ölüm haberleri gelmekte, gün be gün kötüye giden ekonomi ve işsizlik, sokaklara taşan kalabalıklar yaratmaktadır. Ahmet, okulu bırakıp aile ekonomisine katkıda bulunmak için çalışmak zorundadır artık. Sokağı artık başka bir gözle tanımaya ve başka türlü algılamaya başlamıştır. Kızlı erkekli gezen İstanbul gençliğine çok özenir; ama onlar gibi giyinmenin kendisine yakışmadığını hissedip çok üzülür. Ne doğduğu ve bildiği kültürü tamamen bırakabilir ne de İstanbul’u Malatya yapabilir. Birçok vasıfsız işe girer çıkar o yıllarda. Kısa süreli de olsa işportacılık, çeşitli iş yerlerinde çıraklık yapar; ama asla bağlamasını bırakmaz. Müzikle yatıp müzikle kalkmaktadır. Ve tabii ki ülkenin içinde bulunduğu durum, ruh hâlini nasıl etkiliyorsa müziğini de etkilemektedir. Çalışmaya başlayıp okulu bırakması, Ahmet’e sokağı daha fazla tanıma şansı vermiş; ama içinde bir yara daha açılmasına neden olmuştur. Konservatuvar okumak istemektedir; ama artık bu çok olası görünmez. Umudunu diri tutabilmek için liseyi dışardan bitirmeye karar verir. Ahmet’in iç depreminin en sarsıcı yıllarıdır bunlar. 70’li yılların ikinci yarısına doğru gelişen toplumsal muhalefet, kanalize olacak hiçbir alan bulamamakta, bu belirsiz iklim içinde en çok üşüyenlerden biri de tüm bunların farkında olarak hayata o yaşın heyecanıyla bakan Ahmet olmaktadır. Ne olacağını bilememenin ötesinde, yıllar sonra kendisinin de anlatacağı gibi besteler yapmakta; var olma, biraz para kazanabilme çabasıyla umutsuzca sokaklarda gezmektedir. O günlerde, tamamen mutsuzlaştığı ve umutsuzlaştığı bir gün yanından geçtiği ve hiç tanımadığı insanların bulunduğu bir düğün salonuna girip kendini düğünde dans edenlerin arasına atarak delirmişçesine ve ağlayarak dans ettiğini yıllarca hiç unutmayacak ve birçok sohbette anlatacaktır. Öteki olmanın, ayrıksı durmanın, çaresizliğin ve tutunamamanın birleştirdiği gençler, tüm idealizmleri ve hayatı değiştirme iddialarıyla her alanda örgütlenmeye başlamışlardır. Tüm devrimci arkadaşları gibi Halk Bilimleri Derneği’ne gidip gelmeye ve oradaki kültürel çalışmalara katılmaya başlar. Elbette orada da bağlaması elinden hiç eksik olmamaktadır. Daha ilk günlerden garipsenir Ahmet’in bağlama çalışındaki fark. Kendi başına öğrendiği için herhangi bir metoda ya da öğretiye uymamaktadır Ahmet’in çalış biçimi. O dönem, hayranı olduğu Ruhi Su’nun Boğaziçi Üniversitesi’ndeki bir dinletisine gider ve dinletiden sonra bir yolunu bulup “Usta”nın yanına ulaşmayı başarır. “Ruhi Su besteleri”ni kendisinin nasıl yorumladığını göstermek istemektedir Ruhi Usta’ya. Ruhi Usta’nın en bilinen eserlerinden “Mahsus Mahal” isimli şarkıyı çalar. Usta, şarkıyı yarıda kesip bağlamayı Ahmet’in elinden alır ve kızarak “Öyle at teper gibi bağlama çalınmaz, kavga edilmez bağlamayla, bağlama ile meşk edilir.” der. Ahmet, şaşkınlıkla oradan uzaklaşır; ama tabii ki bildiğini yapmaya devam edecektir. Ustanın sözleri Ahmet’i daha da biler, o güne kadar pek denenmemiş şeylerin peşindedir hep. Besteleri de bilinen hiçbir tarzın içine girmediğinden garipsenmektedir. Halk Bilimleri Derneği’ndeki arkadaşlarıyla müzik dinletileri ve halk oyunları gösterileri sunmak amacıyla Türkiye’nin çeşitli yerlerine giderler. Bir yandan çeşitli dernek ve sendikaların ya da öğrenci kuruluşlarının düzenlediği bu ‘Devrimci Geceler’de, dönemin âşıkları ve sanatçıları ile birlikte sahneye çıkan Ahmet, bağlamasını öfkeyle çalıp devrimci marşlar ve türküler söylemekte, diğer yandan tüm toplumsal duyarlılığı ile halkın içinde, onların somut ve yaşamsal taleplerine yanıt olabilmek amacıyla onlarla dayanışmaktadır. Van Depremi sonrası kamyonlarla eşyalar toplayıp depremzedelerin yanına giden devrimci gençlerin içinde de, bir gecekondu mahallesi oluşumundaki dayanışmada da Ahmet vardır. 1 Mayıs 1977’de Taksim Meydanı’ndaki işçi bayramı kutlamalarında, çevre binalardan bugün bile hâlâ kimler tarafından açıldığı bilinmeyen otomatik silah ateşi altında yanı başındaki arkadaşlarını yitirir Ahmet. Ayakkabısının kalan tekiyle oradan sağ salim kurtulsa da arkadaş ölümlerine tanıklık etmenin ilk acısını, masum içerikli bir afişi asarken gözaltına alınarak ‘içerde’ olmanın nasıl bir duygu olduğunu yaşamıştır artık. Muhalif ve öfkeli kalabalıklar, kendilerine bir ‘yarın’ kurabilme telaşı ve hazırlığı içindeyken liseyi dışarıdan bitirip Eğitim Enstitüsü’nün Keman bölümüne girdiği sıralarda, Halk Bilimleri Derneği’nde Emine isimli bir kızla tanışır; çok geçmeden yakınlaşan ve kendilerini aynı saflarda hisseden iki genç, evlenmeye karar verirler. Nişanlanırlar; ancak bu ülkede her erkeğin hayata atılmadan önce yapması gereken bir görev vardır: Askerlik. 1978 yılında, Ahmet yirmi bir yaşındayken keman eğitimini yarıda, nişanlısını ardında bırakarak on sekiz ay sonra dönmek üzere askere gider. Askerliği Gelibolu’ya çıkar. Kısa sürede müziğe ilgisini ve kabiliyetini keşfeden komutanları onu orduevinin orkestrasında görmek isterler. Askerliğinin tamamını orkestranın joker elemanı olarak geçirir. Birçok müzik aletiyle kurduğu bağını burada geliştirir. Bağlamayla yaptığı müziğe kafasında kemanla kattığı Batı motifleri, askerdeyken çello gibi daha klasik aletleri mecburiyetten çalmasıyla daha da gelişir. Askerlik dönüşü daha saçları bile uzamadan hem Ahmet’in hayatının hem de Türkiye’nin üçüncü ve en büyük darbesi geliverir. 12 Eylül sabahı Türkiye, askerî marşlarla uyanır. Tüm kabine tutuklanarak hapse atılır ve sokaklarda bir sürek avı başlar. Ahmet’in birçok arkadaşı yakalanarak kimsenin bilmediği yerlere götürülür, gidenlerden haber alınamamaktadır. Askerlik öncesinde birkaç kez gözaltına alınması ve Halk Bilimleri Derneği ile olan bağlantısı yüzünden kendisini de aynı akıbetin beklediğini düşünüp gergin günler yaşamaya başlar. Türkiye’nin üzerinden tank paletleri geçmektedir. Bugünkü tahminlere göre 600.000 kişi çeşitli nedenlerle tutuklanır, binlerce kişi işkencelerde hayatını yitirir, binlerce kişi kaçak yollardan yurtdışına kaçıp çeşitli ülkelere sığınır. Türkiye, kötü yönetilmenin cezasını, gencecik ömürleri tüketerek ödemektedir. Ahmet tutuklanmaz; ama yapayalnız kalmıştır. Tüm arkadaşları, neredeyse tanıdığı herkes hapishanelerde ya da bilinmeyen bir yerlerdedir. 1981 yılı Ahmet’e bir başka büyük acıyı daha getirir. Nisan ayında hayatta en değer verdiği, o güne dek Ahmet’in müziğine gerçekten inanan tek insan olan babasını o yıl sonsuzluğa uğurlarlar. Ahmet kimseye görünmeden, babasının ona aldığı ilk bağlamayı eline alıp günlerce sokaklarda ağlar. Emine ile Ahmet evlenmiş, aylar geçtikçe darbenin içinde yaşamayı öğrenmişlerdir. Ahmet müzik yapıp içindekileri anlatmak, hapishanelerdeki dostlarına sesini ulaştırmak istemektedir; ama artık geçindirmek zorunda olduğu bir de evi vardır. Zira çok geçmeden 1982 yılı Ağustosu’nda çiftin bir kızları olur. Çiğdem koyarlar adını. Ahmet alır bağlamasını eline ve bir şarkı yazar; Çiğdem’e doğduğu dünyanın kötülüğüne ağlamamasını, geleceğe ilişkin umutları taze tutmak gerektiğini söyler şarkısında: “Ağlama bebeğim, ağlama sen de, umut sende, yarın sende… Çok uzakta öyle bir yer var; o yerlerde mutluluklar, paylaşılmaya hazır bir hayat var...” Kısa bir süre sonra Ahmet’in albüm yapmak peşinde olması, evi geçindirecek parayı kazanamaması, Emine’yi gelecek kaygısına sürükler. Bir gün hiç haber vermeden, o sıralarda birkaç aylık olan bebek Çiğdem’i de alarak evi terk eder Emine ve boşanırlar. Bir kez daha, bağlaması ve Ahmet yapayalnızdırlar. 1984’e gelindiğinde Ahmet ısrarla şarkıları cebinde, müzik şirketlerinin kapısını aşındırmaktadır. Şarkılar da, Ahmet de yorulmuştur artık. Bilinen hiçbir türe benzememesi ve toplumsal içeriği yüzünden korkulması nedeniyle hiçbir firma yanaşmaz Ahmet’in albümünü yapmaya; ancak dipten derinden Ahmet’in adı ve şarkıları dillerde dolanmaya başlamıştır. Birkaç arkadaşının yardımıyla Hodri Meydan Kültür Merkezi ve Bilsak’ta dinleti düzenler ve afişlerinde de Ruhi Usta’nın kendine söylediği cümleye gönderme yapar: “Bağlama Böyle de Çalınır!” Bu dinletinin umulanın çok üzerinde ilgi görmesi üzerine, elde kalan küçük bir para, arkadaşlarının ve annesinin de küçük katkılarıyla Ahmet yine Beyoğlu’nda, Sezer Bağcan’ın Değişim Stüdyosu’nda alır soluğu. Albümünü kendi yapacaktır. Sezer Bağcan, değişik şarkıları olan bu istekli genci çok sever ve başlarlar albüme. Şarkıları o dönem için çok tehlikelidir. Öyle şarkıları yayımlamayı bırakın, dinlemek bile suç olabilecek, hapishane kaçınılmaz son olacaktır; ama Ahmet şöyle der: “İş yok, sokaklarda aç geziyoruz, terk edildim, bebeğim bana gösterilmiyor, tüm arkadaşlarım da zaten içerde. Şarkılarımı söyler, arkadaşlarımın yanına giderim…” Ancak Ahmet ileride kendisinin de itiraf edeceği gibi hapse girmek istemekte; ama orda çok durmak istememektedir. Albümdeki onca eleştirel şarkının içine bir de Türk ordusunun Kurtuluş savaşındaki kahramanlığını anlatan bir şarkı koyar… Kafalar karışacaktır. Albüm kısa sürede ve zor şartlarda biter. Bitmiş bir albüm satmasa da fazla ticarî bir risk getirmeyeceğinden bir firma bulması zor olmaz Ahmet’in. Çiğdem’e yazdığı şarkının adı olan “Ağlama Bebeğim” adıyla yayımlanır albüm 1985 yılının Nisan ayında. Hemen ardından İstanbul’un o günlerdeki en prestijli salonlarından biri olan Şan Tiyatrosu’nda da tek başına bir konser verir ve salon hiç beklenmedik şekilde tıka basa dolar. “Ağlama Bebeğim” albümü yayımlanır yayımlanmaz toplatılır ve Ahmet gözaltına alınır. İlk mahkemede hâkim, Ahmet’in “Ağlama Bebeğim” şarkısındaki “Çok uzakta öyle bir yer var, o yerlerde mutluluklar” sözlerine takılmıştır. O güzel yerlerin nereler olduğunu sorarlar Ahmet’e! Yargılama kısa sürer, belki de o kahramanlık şarkısının kafa karıştırmasıyla ve Danıştay kararıyla albüm serbest bırakılır. Firma ve Ahmet, albümün satışının serbest bırakıldığını gazeteye ilan vererek duyurur. “Ahmet Kaya’nın yasaklanan “Ağlama Bebeğim” isimli albümü mahkeme kararıyla serbest bırakılmıştır.” içeriğiyle çıkan ilan, albüme olan ilgiyi artırır. Hiç beklenmedik bir şekilde albüm önce hapishanelerde, sonra sokakta inanılmaz bir ilgi görmeye başlar. Ahmet, albümüyle yüz binlerce siyasî tutsağın ve onların ailelerinin sesi olmuştur. Hapse 1980’de girenlerin bir kısmı yavaş yavaş hapisten çıkmaya başlamıştır. İkinci albüm için yeniden Değişim Stüdyosu’na girilir. Değişim Stüdyosu’nun sahibi Sezer Bağcan, ünlü sanatçı Selda Bağcan’ın ağabeyidir ve Selda da darbeden sonra çok kısa bir süre Metris Askerî Cezaevi’nde yatmıştır. Selda hapisteyken oradaki kızlardan biri ile çok yakın bir arkadaşlık kurar. İşte o kız; Gülten Hayaloğlu, dört yıl yatıp hapisten çıkınca dostu Selda Bağcan’ın ısrarı üzerine Değişim Stüdyosu’nda çalışmaya başlar. Ahmet’in ikinci albümünün kayıtları sırasında Gülten ve Ahmet stüdyoda uzun süre sohbet etme imkânı bulurlar, dünyaya karşı aynı duygularla dolu iki gencin uzun sohbetleri kısa sürede su sızmaz bir arkadaşlığa dönüşür. Gülten, Ahmet’in ilk albümünü onunla tanışmadan dinlemiş ve çok beğenmiştir zaten; ama birçok kişi gibi o da Ahmet’in yüzünü bilmiyordur tanışana kadar. Çok geçmeden ikinci albüm “Acılara Tutunmak” yayımlanır ve o sıralarda da Gülten’le aralarındaki dostluk aşka dönüşür. İkinci albüm de hiç reklâm yapılmadan dilden dile dolaşarak inanılmaz satış rakamlarına ulaşır. Bu mutluluğu, sevdiği kadınla yaşayacaktır Ahmet. Albümler satmakta; ama para kazanılamamaktadır. Birçok yerde konser vermeye başlar Ahmet tek başına, bağlamasıyla. Birçok konserde gözaltına alınır, tutuklanır. Bu sırada Gülten’le evlenmişlerdir. O günlerde Gülten hapishanede tanıdığı bir idam mahkûmunun, Nevzat Çelik’in annesine yazdığı şiiri Ahmet’in önüne koyar: “Şafak Türküsü”. 1986 yılıdır ve hâlâ yüz binler hapishanelerde, haklarında karar bile alınamamış, yıllardır mahkemelerinin bitmesini beklemektedir. Hapishane önleri ağlayan anneler ve babalarla doludur. Üçüncü albüm, Ahmet’in bestelediği “Şafak Türküsü” adıyla çıkar. Ahmet bir kez daha toplumun kanayan yarasını anlatmış, bir kez daha sistemin yaramaz çocuğu olmuştur. Gözaltılar ve sorgular hiç bitmez; ama Ahmet artık iyiden iyiye tanınan ve çok tartışılan bir isimdir. 1986 Şafak Türküsü’nün yılı olurken 1987, Gülten-Ahmet çiftinin kızları Melis’in dünyaya gelmesiyle Ahmet’in ikinci babalığının da yılı olur. Ahmet, asıl Melis’te yaşayacağı baba olma duygusunun heyecanıyla inanılmaz üretkendir ve yepyeni bestelere peş peşe imza atmaya başlar. 1987’de, gazetelerde “çok satanlar” listeleri de moda olmaya başlamıştır. Ahmet’in o yıl çıkan “An Gelir” albümü liste başına oturunca gerçek satışlar ve Ahmet’in ne kadar çok dinlendiği resmî olarak da ispatlanmış olur. O güne dek herhangi bir kategoriye sokulamayan Ahmet’in müziği belki de gazetelerin tür saptama gereği duymasından, yeni bir tür adı yaratır: Özgün Müzik. Ahmet, kendi kulvarını açmış ve onun müziğinin adı konulmuştur artık. Gülten’in şair bir ağabeyi vardır: Yusuf Hayaloğlu. Yusuf, Şişli’deki küçük atölyesinde tasarım, yontu ve grafik işleri yapmaktadır. Ağabeyinin şiirlerini ve üretkenliğini bilen Gülten, bu şiirlerle Ahmet’in müziğinin buluşmasından iyi bir sonuç çıkacağına inanmakta, şarkı sözü yazmayı hiç düşünmeyen Yusuf’la Ahmet’i ortak üretimde buluşturmayı çok istemektedir. Bir gün Tarabya sırtlarında hep birlikte yemekteyken bu konuda sürekli direnen Yusuf, Ahmet’in önüne ilk şarkı sözü denemesini koyuverir: “Hani Benim Gençliğim”. Yıllarca dillerden düşmeyecek, Türkiye’de bir fenomen olacak ve ellerinden tüm sevdiği şeyler alınmış bir gençliği anlatan bu sözleri okur okumaz Ahmet ağlamaya başlar. Gece eve döner dönmez bir çırpıda besteler sözleri. Takip eden günlerde yine Yusuf’un birkaç şarkı sözünü de besteleyip kendi şarkılarının yanına koyan Ahmet, 1987 yılının Kasım ayında “Yorgun Demokrat” adlı albümünü yapar. Albüm yine defalarca yargılanır; ama yine liste başlarından inmez ve Ahmet’in başarısının, sistemle uyuşmazlığının, muhalifliğinin geçici olmadığı kanıtlanır. Ahmet üretmeye devam ederken işçilere, öğrencilere, Türkiye’nin her yerinde hak ettikleri yaşam için mücadele ettiğine inandığı mağdurlara şarkılarıyla destek olmaya gider; bir yandan konserler veriyorken öte yandan ardı ardına albümler yapmaya da devam eder. 1988’in Ağustosu’nda “Başkaldırıyorum” ve 1989 Nisanı’nda tek bağlamayla verdiği konser kayıtlarından oluşan “Resitaller” albümünü piyasaya çıkarır. Her iki albüm de bir kez daha dönemin en çok satan albümleri olurken özellikle “Resitaller”in tek enstrüman ve iki mikrofonla kaydedilmiş bir albüm olarak listelerin başına yerleşip uzun süre inmemesi de bir ilk olarak tarihe yazılacaktır. 1990 yılında ilk kez çok geniş bir alanda konser verme şansı bulan Ahmet’in Gülhane Parkı’ndaki konserine 70.000 biletli, tahmini 150.000 kişi gelir. Konserde büyük olaylar çıkar, polis havaya ateş açar ve seyircilerden çok sayıda yaralanan olur. Ahmet, bir kez daha, bir seyircinin sahneye atlayıp boynuna doladığı fuların sarı-kırmızı-yeşil renklerinin Kürt simgesi olması gerekçesi ile yargılanır. Profesyonel anlamda müziğe başladığı yıllarda Ahmet’in bu kadar geniş kitleye ulaşabilmiş olmasının diğer ilginç tarafı da o dönemde Türkiye’de hiçbir özel televizyonun bulunmayışı, sadece devlet televizyonu ve radyosunun bulunmasıdır aslında. Yani Ahmet Kaya yasaklı olduğu için işitsel ve görsel hiçbir medya organında duyulmuyor, görülmüyor, şarkıları çalınmıyor, adı bile anılmıyordur. Konserlere ağırlık vermeye devam eder Ahmet. Onu sadece bir resim olarak tanıyan hayranları da gittiği her yerde konser salonlarını tıka basa doldurur. Ahmet’i o yılların gazete kupürlerinde genellikle ya yargılanırken, ya konserlerinde çıkan olaylar nedeniyle, ya üniversitelerdeki antidemokratik uygulamaları protesto eden öğrencilerin eylemlerine destek olmak için açlık grevlerinde, ya grev yapan işçilerin yanında ya da mahkûm yakınlarına yaptığı yardımlar sırasında görebiliyoruz. 80’lerin sonuna doğru Türkiye birkaç yıl önce askerî izinler ve yönlendirmelerle kurulan meclisiyle çok partili demokrasiye geri dönmüş olsa da hâlâ hapishaneler 12 Eylül 1980 darbesiyle hapse girenlerle doludur ve ülke gerçek demokrasiden çok uzaktır. 1982 yılında yapılan ve darbe anayasası olarak anılan anayasa yürürlüğe girse de akademisyenler, uygulayıcılar, siyasal partiler, dernekler, sendikalar, basın-yayın organları tarafından şiddetle eleştirilmektedir. Eylül’ün o ağır koşullarında başlayan ve hâlâ süren davalarda, mahkemeler idam cezaları, müebbetler veriyor; sesleri kısılmaya çalışılan tüm bir kuşak karalanıyor, kötüleniyor, iyi ve güzel olan her şeyden soyutlanmaya çalışılıyordu. Kendisini yeniden hayatın içine sürmeye çalışan gençliğin, hayatı değiştirme ütopyası sürse de, onlar cezaevlerindeki direnişleriyle umutlarını ayakta tutmaya çalışsalar da daha uzun yıllar boyunca paylarına sadece acı düşecekti. Bu ülkeyi ve bu halkı kendimizden daha çok sevdik diyen bu gençler düşlerinin cezasını çekiyorken Türkiye’nin ilk özel televizyonları da o yıllarda kurulup yurtdışından Türkiye’ye yayın yapmaya başlarlar. Bundan sonra Ahmet Kaya ilk kez televizyonlarda boy gösterecek ve halkla daha yakından tanışacaktır. Onun muhalif dilini, haksızlıklar karşısında hiç korkmadan ağzına geleni söylemesini daha yakından tanıma fırsatı bulan sevenleri ona daha fazla bağlansa da sistem, bu gidişata engellerini doz arttırarak koymaya devam edecektir; çünkü düşsüz bırakılmış bir kuşağın sesi olmuştur artık Ahmet. Tarihsel ve gündelik kaygıları bir arada yaşayarak üreten Ahmet’in üretimi ne kadar yok sayılırsa onu benimseyenler o kadar çoğalır. Albümleri birçok ilde toplatılır, konserleri yasaklanır, hakkında onlarca yıl istenen davalar açılır. Özel televizyonların çoğalması Ahmet Kaya’ya kendini ilk ağızdan anlatma fırsatını doğurduğu gibi, onun içindeki görsel sanat merakını da ortaya çıkarır. Eski şarkıları da dâhil birçok şarkısına kendi yönetmenliğinde video klipler çeker. Ahmet artık Türkiye’nin en çok konuşulan, en popüler ve en çok satan birkaç sanatçısından biri durumuna gelmiştir. Bir muhalif olarak bu durumu doğru değerlendirme gerekliliğinin farkındadır Ahmet. Her adımında medya tarafından takip edilirken reytinginin yüksekliği nedeniyle birçok televizyon programına sıkça çağrıldığında, her fırsatta toplumsal mesajlarını verir. Doğru bildiklerini kendine has üslubuyla söylemeden duramaz. Medya için çok istek alınan bir malzeme olmakla beraber, ağır eleştirileri ve muhalif üslubuyla da yine medya tarafından hem çekinilen hem çok eleştirilen bir adam olur. Bu yıllarda yurtdışı ve yurtiçi konserleriyle birlikte peş peşe, her biri satış rekorları kıran albümler yapar. Sırasıyla: İyimser Bir Gül (Kasım 1989), Resitaller 2 (Mayıs 1990), Sevgi Duvarı (Ekim1990), Başım Belada (Ağustos 1991), Dokunma Yanarsın (Temmuz 1992), Tedirgin (Nisan 1993) albümlerini piyasaya çıkarır. Her bir albüm, listelerde en üst sıraya yerleşirken Ahmet Kaya çeşitli kurumlar ve gazetelerden onlarca ödül alır. Aynı yıllarda, her siyasî görüşten Ahmet Kaya taklitleri piyasaya çıkmaya başlar. Piyasayı saran birçok albümün kapağında Ahmet Kaya gibi giyinmiş, Ahmet Kaya gibi sakalı olan, Ahmet Kaya gibi duran sanatçılar vardır ve bunlar, Ahmet Kaya müziğine benzetilmeye çalışılan şarkılar söylemektedirler. Öyle ki bunların çoğunluğunda Ahmet Kaya’nın şivesinden kaynaklanan bazı kelimelerin farklı vurgusu bile aynen Ahmet Kaya gibi söylenmiştir. Ahmet’in dünya üzerinde en çok merak ettiği ülkelerden biri Küba’dır. 1993 yılında eşi Gülten, kızları Melis ve bir grup arkadaşıyla Küba’ya, 1 Mayıs kutlamalarına giderler. Küba’da birçok sanatçıyla ve hükümet görevlisiyle tanışır Ahmet. Dönüşte Küba’nın ünlü Tropicana grubunun bir kısmını Türkiye’ye davet eder. Davet üzerine Türkiye’ye gelen Tropicana’dan dokuz kişilik bir ekibi kendi evinde de misafir eder Ahmet ve gelirinin tamamı Kübalı çocuklara kalmak üzere on altı konserlik bir turne yaparlar. Bu dönemde Ahmet Kaya, Bosnalı çocuklar için, Danimarkalı işçiler için yapılan konserlere katılır. Avrupa’nın hemen her ülkesinde çeşitli yardım konserleri verir. 90’lar, Anadolu topraklarındaki bitmeyen kavgaların bir yenisinin iyiden iyiye alevlenmesiyle başlar Türkiye’de: Kürt sorunu. Türkiye’nin doğu ve güneydoğu illerinde PKK ile Türk ordusunun mücadelesi kısa zamanda etkisini tüm Türkiye’de gösteren bir iç savaşa dönüşür. Türkiye’nin dört bir yanında her gün olaylı, gösterili cenazeler kaldırılır. Anneler oğullarına ağlarken doğuda Kürt nüfusun çoğunlukta olduğu bölgelerden de neredeyse her aileden birkaç kişi dağlara çıkıp savaşmaya başlamakta, yas hiç bitmemektedir. “Kürt diye bir şey yok, Kürtçe diye bir dil yok.” denildikçe Kürt kökenli vatandaşlar PKK saflarına geçmekte; PKK tarafından gelen saldırılar çoğaldıkça devlet, önlemlerini sertleştirmektedir. Savaş ortamının gergin günleri ve sert önlemler sırasında medya, Kürt sözcüğünü korkulacak bir sözcük haline getirir. Artık Kürt demek, PKK demekle neredeyse özdeşleştirilir. Milyonlarca Kürt ve Türk binlerce yıldır dost olarak yaşadıkları bu coğrafyada, birer yabancıdırlar artık. PKK saflarında hiç bulunmadan, PKK ile hiçbir ilişkide olmadan Kürt dilinin ve kültürünün kabul edilmesi ve buna saygı gösterilmesi gerektiğini söyleyen birçok insan da vatan haini ilan edilmeye başlar. Bunlardan biri de Ahmet Kaya’dır. Medya’nın uzattığı hemen her mikrofonda, her konserinde, her televizyon programında bu sorunu dile getirir Ahmet Kaya. Türkiye Cumhuriyeti’nin bölünmesini değil, daha da birleşmesini istediğini ve tam demokratik bir Türkiye Cumhuriyeti’nde her ırktan insanla kardeşçe yaşamak istediğini anlatmaktadır her seferinde; ancak devletin bu ülkede Kürtlerin de yaşadığını kabul etmesi, Kürt dilini ve kültürünü tanıması, doğudaki Kürt nüfusun yoğun olduğu yerlere daha iyi eğitim ve yaşam koşulları getirilmesinin gerektiğini vurgular hep. Hiçbir zaman, hiçbir örgütü desteklemediğini, sanatın örgütler üzeri olduğunu ve örgütlü sanat yapılamayacağını, sadece kendi doğrularını söyleyip şarkılaştırdığını, en doğusundan en batısına kadar Türkiye’yi çok sevdiğini, Türkiye’nin bölünmez bütünlüğünü savunduğunu, ancak “Kürt diye bir şey yok.” demenin sorunu hiçbir şekilde çözmeyeceğini söyler durur. Ahmet “Kürt” dedikçe basında çıkan Ahmet Kaya haberleri sertleşir. 1994’te çıkardığı “Şarkılarım Dağlara” albümü yayımlanır yayımlanmaz çok açık arayla listelerin başına oturur. Albümden üç parçaya aralıklarla çekilen klipler tüm televizyonlarda en çok istenen klipler olurlar (Saza Niye Gelmedin, Kum Gibi, Ağladıkça). Bu albümde hâlâ dillerden düşmemiş şarkılardan “Ağladıkça”nın söz yazarı ise eşi Gülten Kaya’dır. Şarkılarım Dağlara, bugüne kadar resmî 2 milyon 800 bin satışla, kırılması çok zor bir rekora ulaşmıştır. Türkiye’de bandrolsüz, yasadışı kaset ve CD üretiminin bandrollü satıştan çok yüksek olduğu gerçeğinden yola çıkılırsa bu satışın aslında birkaç kat daha fazla olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Albümün hemen ardından Kanal D ile bir program anlaşması yapar Ahmet Kaya. Gülten Kaya ve Yusuf Hayaloğlu ile hazırladığı programın adı “Ahmet Abi’nin Vapuru”dur. Bu programda konuk ettiği sanatçılarla şarkılar söyler ve ülke gündemini konuşur. Programdaki kürsüsünü de sıklıkla barış, kardeşlik ve demokrasi çağrıları yapmak için kullanır. Ülkenin dört bir yanından konuk ettiği sanatçılarla Türkiye’nin çok kültürlülüğündeki zenginliği vurgular. On üç hafta süren bu programların her birinde, ağırlıkla Yusuf Hayaloğlu’nun yazdığı ve kendisinin yönetip oynadığı şiir klipleri çeker. 1995 yılında Türkiye, her cumartesi günü Beyoğlu’nda Galatasaray Lisesi’nin önünde bir araya gelen ve kayıp çocuklarını aradıklarını söyleyen annelerle tanışır. Çok geçmeden “Cumartesi Anneleri” adını alacak bu sivil inisiyatif, annelerin engellenmesi ve gözaltına alınmalarıyla gündeme oturacaktır. Cumartesi Anneleri, çeşitli siyasî gerekçelerle polis tarafından sorguya alınmış ve kendisinden bir daha haber alınamamış çocuklarını arayan annelerden oluşmaktadır. Birçok şarkısında zaten anne kavramını kutsamış olan Ahmet Kaya, Cumartesi Anneleri’nin safında yer alır ve o yıl, yani 95’te çıkardığı albüme ismini veren parçayı da Cumartesi Anneleri için yazar: “Beni Bul (Anne)”. Bu başkaldıran sert adam ifadesinin altında hiçbir zaman asık bir surat taşımamıştır Ahmet Kaya. Onu tüm tanıyanların çok eğlenceli, esprili, ilginç, hazır cevap ve çok zeki olduğunu söylediklerini rahatlıkla ifade edebiliriz. O, aslında hep mahallenin başıboş eşeğinin üzerinde düşmanları kovalayan çocuk olarak kalmıştır bir tarafıyla. Konserlerden ve müzik çalışmalarından fırsat buldukça ailesi ve dostlarıyla geniş sofralarda yemekler yemek, onlara yemek yapmak, sabaha kadar sohbet etmek, çeşitli şakalar hazırlayıp onları tuzağa düşürmek en büyük keyiflerindendir. Kızı Melis’le vakit geçirmeye, elektronik aletler alıp onların içini açarak incelemeye, kamerasıyla kurguladığı sahneleri çekmeye bayılır. Para mefhumu pek gelişmemiştir. Kızı ve eşinin geleceğini garantilemek dışında neredeyse hiçbir elle tutulur yatırım yapmaz. Birçok turneden beş parasız döner. Organizatör parayı ödemez; ama onu bekleyen insanların bir suçu olmadığı düşüncesiyle yine de çıkar konsere, ihtiyacı olduğunu düşündüğü birilerine cebindeki tüm parayı verir, bazı konser gelirlerinin tamamını kendisine eşlik eden müzisyenlere dağıtır. Bu tavrını da “Ben istediğim zaman zaten para kazanırım.” diye açıklar. ’96 yılında ilk üç albümünden seçme şarkıları yeniden düzenleyerek ve albüme iki de yeni parça koyarak hazırladığı “Yıldızlar ve Yakamoz” albümü, yine en çok satan albüm koltuğuna oturur. Albümdeki yeni şarkılardan “Yakamoz” ve onun klibi bir kez daha döneme damgasını vuracaktır. Her yaptığı albüm olay olduğu gibi her söylediği de olay haline getirilir Ahmet Kaya’nın. Kürt dili ve Kürt kültürüne yaptığı vurgular nedeniyle iyiden iyiye basının hedefi haline gelen Ahmet, artık herhangi bir konuda söylediği herhangi bir cümle ile de boy hedefi haline getirilmektedir. Türkiye’de eskiden köylerde berberlerin diş çekmesi, sünnet yapması gibi alışkanlıklar olduğundan söylenegelen bir deyimi Ahmet Kaya söyleyince basının yönlendirmesiyle Berberler Federasyonu ayaklanır. Bir programda bir konuğun Tokatlı olduğunu söylemesi üzerine gülerek “Bak, Tokatlılar tehlikeli adamlardır.” diye espri yapmasına Tokatlılar ayaklanır. Aynı dönemlerde fazla milliyetçi bulduğu çeşitli sanatçılara da kendi üslubunca, nüktedan göndermeler yapar. Türkiye’de radikal İslam ve radikal sol görüş baştan beri zıt kutuplardır ve asla adları bir arada anılmaz. Birbirlerine yaptıkları sert eleştiriler, birçok kez gündem olmuştur ülkede. ’97 yılında İstanbul Belediye Başkanı, şu anda Başbakan olan Tayyip Erdoğan’dır ve bir mitingde okuduğu şiir yüzünden yargılanarak 9 ay hapse mahkûm edilir. Bu mahkûmiyet üzerine İslamcıların yoğun protestosu sürerken sol kesimden kimse sesini çıkartmaz. Ahmet Kaya’ya mikrofon uzatılır ve Ahmet Kaya “Demokrasi hepimiz içindir. Düşünce özgürlüğünün benim için ne kadar var olması gerekiyorsa Tayyip Bey için de o kadar olması gerekir. Kimse, okuduğu bir şiir yüzünden özgürlüğünden alıkonulmamalıdır!” deyince Ahmet Kaya bu kez sol kesimin yoğun tepkisiyle karşı karşıya kalır. Aynı zamanlarda üniversitelere başörtüleriyle girmek isteyen ve alınmayan İslamcı öğrencilerin eylemlerine de aynı demokrasi tanımıyla “Ben takım elbise giyebiliyorsam o da başörtüsü takabilmelidir.” diyerek destek olunca gazetelerin köşe yazılarında demokrasi ve özgürlük kavramlarıyla ilgili derin bir tartışma başlar. Bunun üzerine Ahmet Kaya “Beni sağcılar sevmez, beni solcular sevmez, beni İslamcılar sevmez. Peki kardeşim kim bu benim albümlerimi alan milyonlarca insan, kim bu konserlerime gelen on binler?” diyerek halktan kopuk siyaset üreten köşe yazarlarını ve sanatçıları eleştirir. Gülten ve Ahmet çifti, Ahmet’in çalışmalarını daha özgür ve rahat yapabilmesi ve yeni yetişen genç, kabiliyetli müzisyenlere albümler yapabilmek için bir stüdyo ve bir yapım firması açmaya karar verirler. GAK (Gülten Ahmet Kaya) ismini verdikleri bir müzik yapım firması ve aynı isimle bir de stüdyo kurarlar. Bu stüdyoda yıllardır Ahmet Kaya’nın asistanlığını yapmakta olan Çetin Oraner’e ve beş konservatuvar öğrencisinden kurulu Kent Ozanları adlı gruba albümler yapılır, onların klipleri Ahmet Kaya yönetmenliğinde çekilirken Ahmet Kaya da ’98 Martı’nda ilk kez kendi stüdyosunda kayıtlarını yaptığı “Dosta Düşmana Karşı” albümünü bitirir. “Dosta Düşmana Karşı” da en çok satan albümler sıralamalarında birinciliği çok geçmeden alır. Albümden “Giderim” ve “Korkarım” isimli parçalara çekilen klipler o yıl uzunca bir süre en çok istenen ve yayımlanan klipler olur. Ahmet, birçok şarkısını tamamladığı son bir albümden sonra birkaç yıl için müzik çalışmalarını ağırlaştırıp artık kafasında yıllardır kurduğu ve senaryosunu yazmaya çalıştığı “Mülteci” isimli filmi çekmek istemektedir. Hatta sinema ve tiyatro sanatçısı dostlarıyla bir araya geldikçe rol paylaştırmaya bile başlamış, filmi için uygun mekânlar aramaktadır. Ahmet Kaya’nın sanat hayatı boyunca aldığı ödülün kesin sayısını bilemiyoruz; ancak birçok kez çeşitli kurumlar, televizyonlar, gazeteler, dergiler tarafından halk oylamalarıyla yılın sanatçısı seçildi. Birçok yardım kuruluşu ve demokratik kitle örgütlerinden onur ödülleri aldı. Neredeyse her albüm sonrası olduğu gibi ’98 yılında da bu kez Magazin Gazetecileri Derneği’nin halk oylarıyla belirlediği “Yılın Sanatçısı”, Ahmet Kaya olmuştu. 10 Şubat 1999 gecesi Türkiye’nin en ünlü sanatçılarının ve simalarının bulunduğu bir salonda yapılıyordu ödül töreni ve Show TV’den canlı yayımlanıyordu tüm Türkiye’ye. Herkes sırasıyla çıkıp ödülünü alıyordu sahnede. Sıra Ahmet Kaya’ya geldi, yılın sanatçısıydı Ahmet Kaya. Bir kez daha sahneye alkışlarla çıktı, ödülünü aldı ve “Giderim” isimli şarkısını söylemek için mikrofonu eline alıp şu konuşmayı yaptı: “Ben bu ödül için İnsan Hakları Derneği’ne, Cumartesi Anneleri’ne, tüm basın emekçileri ve tüm Türkiye halkına teşekkür ediyorum. Bir de bir açıklamam var: Şu anda hazırladığım ve önümüzdeki günlerde yayımlayacağım albümde bir KÜRTÇE şarkı söyleyeceğim ve bu şarkıya bir klip çekeceğim. Aramızda bu klibi yayımlayacak yürekli televizyoncular olduğunu biliyorum, yayımlamazlarsa Türkiye halkıyla nasıl hesaplaşacaklarını bilmiyorum.” Salonda derin bir sessizlik oldu… 10 Şubat gecesi, o açıklamadan hemen sonra başladı daha önce hiç rastlanmamış ve hiçbir sanatçının yaşamaması gereken senaryo. Yaptığı konuşmaya karşı çeşitli protesto sesleri yükselirken Ahmet Kaya, elinde ödülü, her zamanki tavrıyla, gülümseyerek şarkısını söyledi. Şarkısını bitirince mikrofonu bırakıp yerine doğru yönlenmesiyle bazı sanatçıların(!), gazetecilerin, magazin dünyasının bilinen isimlerinin masalarından önce yuhalamalar yükseldi ve hemen ardından sağdan soldan Ahmet’e çatal bıçak fırlatmaya başladılar. Ahmet, en dipte eşi Gülten ve birkaç arkadaşının oturduğu masaya güçlükle varabildi. Ortalık fena halde karışmıştı. Tüm Türkiye’nin gözleri önünde, canlı yayında kameraların ve ayaklanmış insanların arasından Ahmet’in acı gülümsemesi görünüyordu. Birkaç garson ve sanatçı Ahmet ve Gülten’e atılan çatalların, yemek artıklarının arasında durmaya çalıştılar. Tam bir arbede yaşanıyordu. Ahmet “Kürtçe” demişti çünkü. Sunucular durumu toparlamak için alelacele sıradaki şarkıcıyı sahneye çağırdılar. Bu şarkıcının, bu hassasiyetin üzerine son derece provokatif davranarak, şarkısının sözlerini değiştirerek (“Bu devirde kimse sultan değil, hükümdar değil, padişah değil / Atatürk yolunda tüm Türkiye / bu vatan bizim / ellerin değil”) gibi bir kahramanlık marşı haline getirerek okuması, arkasından da bir eğlence gecesinde 10. Yıl Marşı’nı okumasının hemen ardından Türkiye’nin en ünlü anchormanlerinden biri sahneye atlayıp salonda bulunan tüm sanatçıları marş söylemeye çağırdı. O sırada Ahmet, güvenlik ve kamera çemberi içinde salonu terk ediyordu. Salon, hain(!) bir adam ve eşinden temizlendikten sonra gece, olanca coşkusuyla(!) devam etti. Kaya çifti uzun yıllardır yargılamalara ve gözaltına alınmaya alışıktılar; ama 11 Şubat sabahı hiç yaşanmamış bir yargılamayla baş başa kalmışlardı. Ülkenin birçok gazetesi olayı baş sayfadan vermiş, tüm ana haber bültenleri dakikalarca bu haberi geçmiş ve Ahmet’i vatan haini ilan etmişti. Daha bitmemişti ama… 14 Şubat günü ülkenin en yüksek tirajlı gazetesi Hürriyet, en büyük puntolarıyla baş sayfasına “Ayıp Ettin Gözüm” başlığı attı. Mahkemeye asla sunulmayan (Belge 1 - Belge 2) 1993 yılında Berlin’de çekildiği iddia edilen ve sahne arkasında Türkiye topraklarının bir kısmını Kürdistan olarak gösteren Ahmet Kaya konseri fotoğrafı yayımlandı. İlk sorgudan sonra tutuklanıp cezaevine gönderilen Ahmet Kaya, aynı gün avukatlarının yaptığı itirazla serbest bırakıldı. Ahmet serbestti şimdilik; ama basın tarafından ablukaya alınmış evlerinde Gülten, Ahmet ve Melis yapayalnız kalmışlardı. Çok yakın birkaç dostları dışında çevrelerini sarmış olan onlarca kişiden, her gün defalarca arayan ve birlikte şarkılar söylediği sanatçılardan hiçbiri çaldırmadı telefonlarını. Televizyonlar ilk haber olarak hain Ahmet’i anlatıyorlardı haber bültenlerinde. Melis on bir yaşındaydı, bir yanı başındaki babasına, bir televizyondaki ‘vatan hainine’(!) bakıp anlam vermeye çalışıyordu olanlara. Kocaman bir yalnızlığa sürüklenen aile, posta kutularına bırakılan isimsiz mektuplar ve telefonlarla ölüm tehditleri alıyorlar, kızlarını okula büyük bir kaygı ile gönderiyorlardı. Ahmet sokağa çıkmayı bir kez denediğinde marşlarla ve tükürüklerle karşılandı. Devam eden duruşmalarda, pasaport kayıtlarıyla 1993’te Ahmet’in Almanya’ya hiç gitmediği kanıtlansa da, basında çıkan o fotoğraf tüm yazışmalara rağmen Hürriyet gazetesi tarafından mahkemeye sunulmasa da, Ahmet resmin fotomontaj olduğunu ve olmasa dahi özellikle yurtdışında bir konserde sahne dizaynından sanatçının sorumlu tutulamayacağını ne kadar söylese de, hiçbir gazete bunları yazmadı. Kimse Hürriyet gazetesine ’93 yılında hainliğini tespit ettiği bu adama ’94 yılında neden “Yılın Sanatçısı” ödülü verdiğini sormadı ve kimse savcının iddianamesinin sadece televizyonlardaki yorumcuların cümlelerinden ibaret olduğunu fark etmedi, etmek istemedi. Yapayalnız geçti sonraki günler. Ahmet, stüdyosundan çıkmıyor ve geleceği göremediği için alelacele yeni albümdeki şarkıları kaydetmeye çalışıyordu. Çok aşırı kilo almaya başlamış ve cildinde problemler oluşmuştu. Dostlarının bir telefon açmamasına, bir merhaba dememelerine çok içerlemişti. Hayatı boyunca bir film yapmak istemişti Ahmet; ama başkalarının yazdığı bu senaryoda başrol oynamayı hiç benimseyemedi. İlk mahkemede Savcı, “Vatana İhanet” suçlamasıyla 13 buçuk yıl hapsini istedi; Ahmet de on iki sayfalık bir savunma yaptı. Savunmasında, kendisini hiçbir yere ait görmeyecek kadar dünyalı, duygularını hiçbir biçimde daraltmayacak kadar evrensel yaşayan bir müzik adamı olduğunu, dünyanın bütün dillerini, dinlerini, uluslarını ve onların kültürlerini, inançlarını, şarkılarını sevecek ve onlara hoşgörüyle bakacak kadar büyük bir yüreğin sahibi olduğunu söyledi. “Başka bir dilden, örneğin İtalyanca, Arapça ya da İngilizce şarkı söyleyeceğimi açıklasaydım, yine vatan haini ilan edilir miydim? Her an yanı başımızda duyduğumuz ve konuşulan bu dili ben bilmediğim halde, bilen ve konuşan milyonlarca insanla aynı topraklarda yaşıyor olmam gibi nesnel bir gerçekten yola çıkarak bu dilden bir tek şarkı söyleme isteğim, bütün bir Türkiye halkı ve çocuklarımın önünde ‘Vatan Haini’ olarak suçlanmamı mı gerektiriyor sizce?” diye sordu mahkemeye. Mahkeme, delillerin toplanması için ileri bir tarihe ertelendi. Mahkemeden sonraki gün gazeteler on iki sayfalık savunmanın tek kelimesini yayımlamadılar. Sanık Ahmet Kaya gazetelerin baş sayfalarında “Yavşak”, “Soysuz”, “Şerefsiz”, “Alçak”, “Fikirsiz fikir suçlusu” diye anılırken kimse Ahmet’in okuma yazma bilen iki kızının olduğunu umursamadı. Ahmet’in imzaladığı bir Avrupa turnesi anlaşması vardı. Yurtdışına çıkma yasağı konulmuştu. Mahkemeye tekrar başvuruldu ve mahkeme, yasağı kaldırdı. 1999 Haziranı’nda Kürtçe şarkıyı stüdyosunda söyleyip kaydettiği gecenin ertesinde, sabah 4’te yağmurlu bir İstanbul’a kırgın, yorgun ve bir dost uğurlaması olmaksızın veda etti. Ve Paris… Ahmet Kaya, Avrupa’da konserlerini veriyor ve Türk basını Ahmet’i izliyordu. Basın, Ahmet’in her söylediğinden anlamlar çıkarıp üzerine geldikçe Ahmet hırçınlaşıyor, yalnızlaşıyordu. Her cümlesi manipüle ediliyor, her konser haberi çarpıtılıyor, yazılı basın ve TV’lerin ana haber bültenleri onun en birleştirici cümlelerini en kıyıcı cümleler haline getirerek yayımlıyorlardı. Tüm bunlar yeni dava konuları oluşturuyordu. Bir konserinde “…Birkaç şerefsizin yüzünden bana yaşatılanları, ülkemden bu kadar uzakta kalmayı ve içine düşürüldüğüm bu durumu içime sindiremiyorum. Kürt realitesinin kabul edilmesini istiyorum. Türkiyeli Kürt Ahmet olarak yaşamak istiyorum.” diyor, bu cümle ertesi günün gazete manşetlerinde “Vay Şerefsiz” üst başlığı ve “Ahmet Kaya 64 milyona hakaret etti.” cümleleriyle yer alıyordu. O, cevap hakkını kullanmak istiyor ve/fakat yaptığı açıklamalar hiçbir gazetede ya da televizyonda yer almıyordu. İçeriğinde “Benim hesabım Türk halkıyla ya da Türkiye Cumhuriyeti’yle değil, benim sorunum kendim gibi ağlayan Kürt halkıyladır.” cümleleri yer alan haber, “PKK militanı gibi” bir başlıkla sunuluyordu. “Bir Boşnak ‘Ben Boşnağım.’, bir Ermeni, ‘Ben Ermeniyim.’ vs. diyebiliyor. Neden bizim milletimiz ‘Ben Kürdüm.’ diyemiyor? 70 yıldır Yunanistan ile savaşan Türkiye onunla barışabiliyor da neden 1500 yıldır birlikte yaşadığı Kürtlerle barışamıyor?” şeklindeki konuşmasına yer veren gazete bu haberi, ‘Kaya yine kin ve küfür kustu.” başlığı ile verme gereği duyuyor. Bu başlıkların her biri yeni bir dava konusu oluşturuyor ve Ahmet’in ülkesine dönme isteği fiilen ve hukuken imkânsızlaşmaya başlıyordu. Ahmet, hayatının hiçbir evresinde kendi toprakları dışında yaşamayı planlamamış olsa da ülkesinin en önemli ulusal gazetelerinden biri, büyük bir pervasızlıkla ve hiçbir belge ya da kanıta dayandırmadan, Ahmet Kaya’nın Fransa’dan oturma izni aldığını başlıktan vererek aylardır yürütülen bu bilinçli anti-kampanyayı başka bir boyuta taşıyordu. Ahmet bir yandan tüm bu olup bitenleri algılamaya çalışıyor, diğer yandan da içindeki her şeyi, her zamanki içtenliği ve açık sözlülüğü ile dillendirip kendisiyle Paris’te röportaj yapan bir başka gazeteciye şunları söylüyordu: “Bak gözüm, ülkemin insanlarına selam götür ve söyle onlara: Bir kere de benim için baksınlar pencereden gökyüzüne; ama ne olur, unutma da söyle, bir kerecik de olsa benim gözlerimle baksınlar, tıpkı Mecnun’un Leyla’ya bakışı gibi…” Gülten bir yandan neredeyse her hafta Paris’teki sürgün evine, Ahmet’e moral olmaya gidiyor; bir yandan buradaki süreci tek başına taşıyor, çocuklarla ve işlerle ilgileniyor; diğer yandan her ay DGM’lerin yolunu tutup Ahmet’in duruşmalarına giriyor ve tüm bu yalnız günler onu paramparça ediyordu. Girdikleri her duruşmada avukatları gazete başlıklarına dikkat çekerek bunların kamuoyunu olumsuz etkilediğini ve müvekkilleri hakkında bir linç ortamı oluşturduğunu söyleyerek konuya dikkat çekseler de bu linç kampanyası hızını artırarak sürüyordu. Aleyhinde açılan ilk dava Ahmet Avrupa’dayken sonuçlanıyor, mahkeme Ahmet Kaya’ya 3 yıl 9 ay ceza veriyordu. Tutuklama kararı ve yakalama emri verildiği için dönmedi Ahmet. Paris’te, kendini anlatabilmenin yollarını aramaya karar verdi. Bir basın toplantısı düzenledi, başına gelenleri anlattı. Tüm Türk basınından temsilciler vardı toplantıda. Ertesi gün hiçbir gazete yine tek bir kelime yazmadı Ahmet’in anlattıklarından. Aylar geçti. Her konuşmasında kendisine yapılan haksızlığı anlatmaya çalıştı. Her konuşmasında kızlarını, eşini, annesini, ülkesini, halkını ve sevenlerini nasıl özlediğini, onu bir kez aramayan dostlarına nasıl üzüldüğünü anlattı: “Ben Türkiye’nin ceza yasalarından hiçbirini ihlal ettiğimi düşünmüyorum. Adam öldürmedim, kimseyi dolandırmadım, hiçbir yeri soymadım, vergi kaçırmadım, namussuzluk yapmadım, uyuşturucu satmadım… Sadece düşündüklerimi söyledim. Şu anda Paris’in orta yerinde olmaktansa İstanbul’daki evimde, bir ayağı kırık mangalımın başında olmayı; isimlerini bilmediğim şarapları içmek yerine, kokusunu ve lezzetini hiç unutmadığım bir kadeh rakı içmek isterdim ya da Boğaz’a inerek köfte-ekmek yemeyi… Ve ardından, cila yerine geçecek bir bardak bira içmeyi... Devamında da eve, her zaman olduğu gibi, sokaklardaki polislerle şakalaşarak gitmeyi isterdim. Farkındaysanız, ‘Ahmet Kaya Özel Linç Programı’ bir ritüel halinde devam ediyor. Beni ülkemden gönderdiğinizi düşünüyor ve sonra da geri dönüp dönmeyeceğimi merak ediyorsunuz. Oysa ben zaten ordayım ve kolay kolay da başka bir yere gitmeye niyetim yok.” dedi. Gülten ve Melis sürekli ona gidiyorlardı; ama aile dağılmıştı neredeyse. Melis’in okulu, yarım kalan üretim ve yalnız kalan şarkılar, İstanbul’da kurgulanmış bir hayat… Ne yapacaklarını bilmiyorlardı. Yine bir Paris ziyareti yapıp Ahmet’le küçük bir tatil yaptılar. Gülten, Ahmet’in çok yorgun ve çökmüş olmasından endişe ediyordu; ülkesinden uzak bırakılmak, içindeki yalnızlık duygusu ve haksızlıkla mücadele etmek Ahmet’i iyiden iyiye sarsmıştı. Hayatında belki de ilk kez bu kadar derin bir umutsuzluğa kapılmıştı, ne olursa olsun dönmek istiyordu artık, vatanını özlüyordu… Ablasını, yeğenini ve Gülten’in büyük ağabeyini (Ahmet’in çok sevgili dostunu) kaybetmişlerdi ve Ahmet ülkesine dönememişti. Yaşlı ve acılı annesi ile ablası bir kez gidebildi yanına. Tuhaf, adını koyamadıkları bir ‘ayakta olma hali’ sürmekteydi Paris’te. Ne tam göç etmişti oraya ne tam olarak yurdu belliydi Ahmet’in. Paris’in ortasında ülkesini yaşamakta, büyük bir dikkatle gelişmeleri izlemekteydi. Hiç sevmediği yalnızlık, üstelik de hiç tanımadığı yerlerde koynuna almıştı onu. Başlangıçta çok kısa süreli olacağını ümit ettikleri geçici yerleşme durumu, artan belirsizliğe rağmen bir türlü kalıcılığa dönüştürülemiyor, Ahmet Paris’teki sürgün evinde her an İstanbul’daki evine dönecekmiş gibi yaşamaya çalışıyordu. Okuyor, Kürtçe ve Fransızca dersler alıyor, konserlere gidiyordu. Tüm parçalarını ülkesinde bırakmış, yepyeni projeler için heyecanla kurduğu ses kayıt stüdyosu, Gülten’in de bin parçaya bölünmesiyle neredeyse kaderine terk edilmiş, o stüdyonun bahçesinde her akşam sevdikleriyle bir araya geldiği mangallı sofralar bitmiş, gece yarıları bahçeye çıkıp oynadığı kangal köpekleri yapayalnız kalmıştı. Melis, âşık olduğu babasının korunaklı koynundan uzakta, okuluna gidiyor ve dış dünyada olup biteni kendi başına ve gücünün yettiğince göğüslemeye çalışıyorken annesi paramparça durumda DGM’ler, ailenin tüm gidişatı, çocuklar, iş, genel durum ve en önemlisi Ahmet’i sırtlamış olarak, onun moralini yüksek tutmaya çalışıyordu. Neredeyse her hafta Paris’e gitmesine rağmen bu gidişler Ahmet’e yetmiyor; ama bir başka ülkede yerleşik hayata geçmeyi de planlayamıyorlardı. Gülten’le Paris sokaklarında uzun yürüyüşlere çıkıyor, akşamları evde haber başında ülkesini takip ediyor ve neler olup bittiğini Gülten’in yorumlarıyla da anlamaya çalışıyordu. Ne olmuştu da altını çizdiği yaşamsal gerçek, patlamaya hazır bir bomba gibi hayatının ortasına düşerek tüm hayatını ve üretimini havaya uçurmuş ve onu böyle vurmuştu? Kendisine o kadar çok soru soruyordu ki… Peki, başka türlü nasıl yaşanırdı? Rahatsız olmaz mıydı insan zaten yok sayılan bir gerçeğe kendi gözünü de kapattığında? Peki, o zaman sanatın işlevi olabilir miydi? Kendisini, üretimini, varlık koşulunu başka türlü nasıl anlamlı kılabilirdi bir insan? Bu bir ‘karar’ değildi ki… Bu bir hissedişti, bu içsel bir durumdu ve asla planlayarak ve karar alarak olmazdı zaten. Onu rahatsız eden bir tarih vardı, yalancı bir tarih ve o bunun üzerindeki örtüyü aşağıya indiriyordu sözleriyle. Olması gereken bu değil miydi zaten? Herkesin yapması gereken, özellikle sanata düşen bu değil miydi? Dünya sanat tarihinde bunun onlarca örneği yok muydu? Peki, o halde neden sadece kendi sesini duymuştu ve hâlâ neden sadece kendi sesini duymaktaydı? Fransa, bir muhalif portre olarak Sartre’ı ne güzel kucaklamıştı ve bu tarihsel tavrı Fransa’yı dünya demokrasi tarihinde nasıl da onurlu bir ayrıcalığa oturtmuştu. Bitmek bilmeyen sorgulamalardı bunlar ve tüm bunların bir gün kendi ülkesinde de tolore edileceğinin umudu içindeydi hep… Kendisi göremeyecek olsa bile… Öngörüsünden uzağa düşmeden, bunun bedelini de sırtına alarak yaşamaktı onunki. Küçük keyiflerle avunmaya çalışıyor, evde çiğ köfte yapmayı deniyor, ya kıymayı ya maydanozu beğenmiyor, yanlış yere park ettiği otomobili çekilince sinirleniyor ve dilini bilmediği bu ülkede, bu detayların her biri ona ülkesini özletiyordu. Akşamları, Türkiye’deki televizyonlardan bir siyasî tartışma programını izlerken İstanbul’daki Gülten’i arıyor, telefonu saatlerce açık tutarak programı onunla birlikte izliyor ve karşılıklı yorumlar yapıyorlardı birliktelermiş gibi. Sabaha karşı yeniden arıyor ve Melis’in uykusundaki soluğunu duymak istiyordu. Her defasında karar alıyordu, gidecekti… Herkesin, Ahmet Kaya’nın tüm gemileri yaktığını sandığı bir aşamada, mecazî anlamda, bir kenarda bağlı tuttuğu umutla yüklü küçük sandala binecek ve karanlık sularda ülkesine doğru yol alacaktı. Yeni şarkılar yapıyor; ama bilinmez bir içgüdüyle ve kendisi için kurduğu stüdyoda özgürce çalışamamanın tepkisiyle hiçbirini kaydetmiyordu… Sinema yapma kararı giderek öne çıkıyor, kurguladığı hikâyelerle ilgili ön araştırmalar yapıyor, teknik ekibi oluşturuyor, mekânlar bakmaya çıkıyordu. Fransa’da, İspanya’da, İtalya’da ülkesine benzer yerler arıyordu durmadan. Tüm bunların yanı sıra, biten davasını temyiz etmeye karar vermişlerdi avukatlarıyla. Birilerinin bilinçli iradeleriyle giderek açılıyordu ülkesiyle arasındaki mesafe ve giderek uzaklaştırılıyordu ‘dönüş’ umudundan. Hiç değilse içinde Kürtçe şarkının yer aldığı son albümünü çıkarmak istiyordu. Sürgün öncesi moralsizliğiyle yaptığı okumalardan hoşnut olmuyor, Gülten’in GAK adlı stüdyolarında yaptırdığı mix denemelerini dikkatle dinliyor ve/fakat içine sindiremiyordu bu ‘uzak’ çalışmayı. Her gidişinde farklı bir mix denemesi götürüyordu Gülten Ahmet’e. Sonunda, Hamburg’ta bir ses kayıt stüdyosu ile konuşup Aralık ayında tüm okumaları ve mixi yeniden yapıp ne pahasına olursa olsun albümü çıkarmaya karar veriyorlardı. 28 Ekim’de, doğum gününde, Paris’te bir kez daha bir araya geliyordu Kaya çifti. Ahmet sıkıntılı, tipik bir sürgün hastalığı olan ve ağırlıkla stresin ürettiği ülserinden şikâyetçiydi. Çok sık ağrılar yaşıyordu ve onu böyle görmek Gülten’i kahrediyordu. Paris’teki dostlarıyla, bir Ermeni lokantasında kutluyorlardı doğum gününü… Ve karar veriyordu Gülten: Kasım ayında, Melis’in bir haftalık okul tatilinde Ahmet’in yanına gittiklerinde onu kendisi doktora götürecek ve gözüyle görerek muayene ettirecekti. Bu kararını oradaki dostlarına iletiyor ve şimdiden randevu alınmasını istiyordu. Nihayet, 11 Kasım’da Melis’i, Ahmet’in deyimiyle ‘en gerekli ilacı’ yanına alarak bir haftalığına Paris’e gidiyordu. 17 Kasım için randevu alınmıştı bile. İstanbul basınından gelen tüm röportaj taleplerini reddeden Gülten, Kanal 7 için yapılması düşünülen söyleşiyi, o sıralar ana haber bülteni sunucusu olan Ahmet Hakan’la konuşarak kabul ediyor ve onlara 16 Kasım günü için Paris’te randevu veriyordu. 15 Kasım günü, oradaki sevgili dostları Deniz’in tercümanlık refakatiyle doktora gidiliyor, gerekli ön ilaçlar alınarak 17 Kasım’daki hastane randevusuna hazırlanılıyordu. Son kez ve son derece keyifli bir akşam yaşadılar… Gülten ve Melis, 16 Kasım 2000 sabahı Paris’teki evde bir gürültüyle uyandılar. Koridorda boylu boyunca uzanmış duruyordu Ahmet. Çok çabaladılar; ama Ahmet’in yorgun ve kırgın kalbi yeniden çalışmayı reddetti. Ardında, biri henüz yayımlanmamış 18 albüm, 200 kadar şarkı, tüm Türkiye halkının hafızasında en az bir mısra bırakıp gitti ozan. Kırk üç yaşındaydı kalbi, içindeki hüznü taşıyamayıp durduğu sabah. Ertesi gün onu uğurlamaya Türkiye’den ve Avrupa’nın her yerinden 30.000’in üzerinde seveni geldi Paris’e. Hep bir ağızdan şarkılarını söyleyerek aşkın ve tarihin mezarlığı Peré Lachaise’e teslim ettiler Ahmet’i. Aynı günün gazeteleri, onun bu yolculuğunu; “Yorgun Demokrat Öldü.” , “Kürtçe Kaseti Çıkaramadı.”, “Kalpten Öldü.”, “Ahmet Kaya Kalbine Yenildi.”, “Sürgünde Öldü.”, “Memleketine Küs Gitti.”, “Yorgun Demokrat, Kalbine Yenildi.” , “Yılmaz Güney’in Yanında Yatacak.”, “An Gelir Biter Muhabbet”, “Yüreğimizdesin.” gibi başlıklarla verdiler. Ahmet, Türkiye’de Kürtçe şarkıların serbest(!) bırakıldığını; sonsuzluğa gittiği yıl Diyarbakır Demokrasi Platformunun ona “Barış Ödülü” verdiğini; Gülten’in, onun isteği üzerine GültenAhmetMelis (GAM) ismiyle bir yapım ve yayın firması kurarak 2001’de çıkardığı “Hoşçakalın Gözüm” adı verilen 18. albümünü ve onda yer alan Kürtçe şarkıya Gülten’in arşiv görüntülerinden montajlayarak yaptığı ve CD’lerin de içine koyarak neredeyse her eve ulaştırdığı video klibini; 2002’de Türkiye’nin çok tanınmış yirmi sanatçısının ona, onun şarkılarını söyleyerek çok ihtiyacı olan o selamı “Dinle Sevgili Ülkem” albümüyle gönderdiklerini; 2003’te daha önce hiç yayımlanmamış on bir şarkısının “Biraz da Sen Ağla” adıyla GAM Müzik tarafından yayımlandığını; hayranlarının öldüğüne inanmamasına saygıyla, albümün kapağında 2003 yılında İstanbul’da bir tramvay durağında oturup yokluğunda yapılan albüme bakarken resmedildiğini; bu şarkıların bazılarına artık sadece arşiv görüntüleriyle video klipler yapıldığını; yüzlerce şarkısı için peş peşe çıkarılan NOTA KİTAPLIĞI SERİSİ’ni; BAŞIM BELADA ismiyle yazılan ve Kürtçe’ye de çevrilen kitabı; kendisi için yazılan şiirleri, bestelenen şarkıları; adına kurulan Web sitesinde 115 bine yakın seveninin buluştuğunu; tomurcuğunun (Melis’inin) ortaokul ve lise diploması aldığını, bunları kutlamak için yıllar öncesinden aldığı değerli viskinin Gülten ve Melis tarafından hâlâ saklandığını; Çiğdem’in bir üniversiteli olduğunu ve daha birçok şeyi göremedi… Onu yapayalnız bırakan dostlarının şimdi meydanlarda Kürtçe şarkılar söylediğini; halkın, Ahmet Kaya adını bayrak gibi taşıdığını göremedi. Ve en önemlisi, Ahmet kendisini hain ilan eden gazetelerin köşe yazarlarının birer birer ona yapılan haksızlığı yazmaya başladıklarını, onu yalnız bıraktıkları için duydukları pişmanlığı anlattıklarını, hatta onu ölümsüz ilan ettiklerini, Ahmetsiz bir Türkiye’nin çok renksiz kaldığını söylediklerini, onun şarkılarından vazgeçemediklerini, tıpkı onun son bir yılında ısrarla söylediği gibi “bir şarkıyla bir ülkenin bölünmeyeceğini” anladıklarını göremedi… Önemli köşe yazarlarının, onun arkasından yazdıkları yazılara, “Penceresiz kalmak”, “Ve… Son…”, “Ölürsem Beni Topraklarıma Gömün”, “Arkadaşım Ahmet ve Kadere İsyan”, “Artık Seninle Duramam…”, “Ben Buyum İşte”, “Ölmek Ne Garip Şey Anne”, “Aynı Daldaydık”, “Yeterince Acı”, “Ahmet Kaya Öldü, Vatan Bölünmekten Kurtuldu”, “Onu Yalnızlık Öldürdü”, “Sazın Teli Koptu” gibi başlıklar attıklarını göremedi... Dinleyicilerinin, halkının sevgisinin dünyanın her yerinde varlığını inatla sürdürdüğünü, giderek büyüdüklerini-çoğaldıklarını, doğan çocuklara kendisinin ve Gülten’in isminin verildiğini göremedi… Belki bugün hâlâ yüz binlerce insanın onun şarkılarını dinleyip onu özlediğini, ömrünün sonunda özgürce dolaşamadığı sokaklarda şarkılarının her gün binlerce kez çalındığını, Peré Lachaise’de dünyanın her yerinden birçok değerli muhalifle paylaştığı ebedî mekânına, özlemiyle öldüğü toprakların bağrından çıkmış ve üzerinde onun Türkiye’sinin motifleriyle (Ege’den nazar boncuğu, Orta Anadolu’dan gözyaşı şişesi, Kastamonu yazmalarından sonsuzluk sembolü servi ağacı, Osmanlı İstanbulu’ndan lale, Mezopotamya uygarlığının savaşçı giysilerini süsleyen Güneş tasviri, Hitit Güneşi’nden bir parça, Kütahya çinilerini süsleyen karanfil, mey, zurna, erbane, vazgeçilmez bağlaması, onun evrensel müzik anlayışını simgeleyen piyano, doğduğu coğrafya ve onun genel siluetini temsilen Mardin evleri, yaşadığı ve üretimini gerçekleştirdiği ve terk etmek zorunda bırakıldığı şehri İstanbul’un siluetinden Galata Kulesi ve Galata evleri, sadece Anadolu topraklarında, kayalıklarda ve yüksek yerlerde varolan, karın kalktığı sıralarda baharın habercisi olarak açan ve onun en sevdiği çiçek olan kardelenlerle) süslenmiş bir yapıyla anıtlaştırıldığını görebilseydi, ona o hepimizin yakından tanıdığı gülümsemesini iade etmiş olabilirdik. Ve belki dünyanın hiçbir yerinde, hiçbir sanatçı, hiçbir insan, bir daha anadilinde bir şarkı söylemek uğruna linç edilmezse ona yaşatılanlara bir daha asla üzülmeyecektir şimdi bulunduğu yerde… Onu artık yorganının üzerindeki Mezopotamya Güneşi ısıtacak. Şarkıları elbette hiç susmayacak.Bir daha asla, hiç kimsenin kendi kimliğinden vurulmayacağı bir ülke özlemiyle; Ahmet Kaya’yı hayatın ve tarihin haklı adaletine teslim etmenin huzuruyla... “Tarifi imkânsız acılar içindeyimGurbette akşam oldu, yine rüzgâr peşindeyimYurdumdan uzak yağmurlar içindeyimAkşam olduSürgün susuyor…” AĞLAMA BEBEĞİM 1 AĞLAMA BEBEĞİM Ağlama bebek, ağlama sendeUmut sende yarın sende.Yağmur gibi gözlerinden akan yaş niye,Bu suskunluk, bu durgunluk, sıkıntın/kırgınlık niye. Çok uzakta öyle bir yer varO yerlerde mutluluk varPaylaşılmaya hazır Bir hayat var. Ağlama bebeğim ağlama sendeAcı sende hasret sende.Dalıp dalıp derinlere düşünmen niye,Bu küskünlük, bu dargınlık, sıkıntın/kızgınlık niye. Söz: Ahmet KayaMüzik: Ahmet Kaya 2 KARA YAZI Geçmedi yare sözümüzYollarda kaldı gözümüzYere sürüldü yüzümüzBöyleymiş karayazımız. Çiçekler açılmaz oldu Pınarlar içilmez oldu Yar bize gülmez oldu Böyleymiş kara yazımız. Yalnız ona yar demiştik Onda bir şey var demiştik O bizi anlar demiştik Böyleymiş kara yazımız.Hey gönül gene bu geceKederim geceden yüceGel susalım beraberceBöyleymiş kara yazımız. Söz: Sebahattin Ali Müzik: Ahmet Kaya 3 SUSKUN Rüya, bütün çektiğimiz Rüya kahrım, rüya zindan. Nasıl da yılları buldu, Bir mısra boyu maceram.Sus, kimseler duymasın. Duymasın ölürüm ha. Aymışım yarı gece de Seni bulmuşam sonraYağar bir yağmur sonra... Bilmezler nasıl aradık birbirimizi, Bilmezler nasıl sevdik birbirimizi, İki yitik hasret, İki parça can. Sus, kimseler duymasın Duymasın ölürem ha Aymışam yarı gecede Seni bulmuşam sonraYağar bir yağmur sonra...Yağıyor yeşil yeşil. Söz: Ahmed ArifMüzik: Ahmet Kaya 4 GEÇMİYOR GÜNLER Burda çiçekler açmıyorKuşlar süzülüp uçmuyorYıldızlar ışık saçmıyorGeçmiyor günler geçmiyor.Avluda volta vururum Kah düşünür otururum Türlü hayaller görürüm Geçmiyor günler geçmiyor.Dışarıda mevsim baharmışGezip dolaşanlar varmışGünler su gibi akarmışGeçmiyor günler geçmiyor.Gönülde eski sevdalarGözümde dereler bağlarAynadan hayalin ağlarGeçmiyor günler geçmiyor.Yanımda yatan yabancıHer söz zehir gibi acıBütün dertlerin en gücüGeçmiyor günler geçmiyor. Söz: Sebahattin AliMüzik : Ahmet Kaya 5 HASRETİNDEN PRANGALAR ESKİTTİM Ard-arda bilmem kaç zemheri geçti Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu Dışarda gürül- gürül akan bir dünya... Bir ben uyumadım, Kaç bahar leylim, Hasretinden prangalar eskittim Karanlık gecelerde kendimden geçtim Saçlarına kan gülleri takayım, Bir o yandan bir bu yandan Elma yanaktan Açar kan kırmızı yedi verenler Kar yağıyor bir yandan Savrulur Karaca dağı, savrulur Zozan Bak bıyığım buz tuttu Üşüyorum ben.Zemheri de uzadıkça uzadı Seni baharmışsın gibi düşünüyorum Seni Diyarbekir gibi düşünüyorum. Söz: Ahmed ArifMüzik: Ahmet Kaya 6 KIZ KAÇIRAN Dağlar dik çeşmeler kuruYarimin benzi çok sarıÖlüm var dönülmez geriYürü yağız atım yürü.Yarim bu gece yorulduKaçırdığıma darıldıBak daha sıkı sarıldıYürü yağız atım yürü.Dağlar geçilmiyor kardanAman yok ki candarmadanAyrılamam ben bu yardanYürü yağız atım yürü.Peşime düştü takiplerBoynumu bekliyor iplerZeybekler seni ayıplarYürü yağız atım yürü. Söz: Sebahattin Ali Müzik: Ahmet Kaya 7 ŞAHİN GİBİ Sabahtan uğradım ben bir güzeleGüzel ağlatmadı güldürdü beniBen güzelden böyle vefa ummazdımAk göğsün üstüne kondurdu beniAhu gelin kınalı gelinŞahin gibi yükseklerden uçarkenKeklik ininden geçerkenAhu bu kevser ırmağından içerkenSusuz çöllerden kandırdı beniAhu gelin kınalı gelinSusuz pınarlardan kandırdı beniAhu gelin kınalı gelin. Söz: Karacaoğlan Müzik: Ahmet Kaya 8 AYNI DALDAYDIK Saat 21’i vurandaBurada kan panalar çalardıBurada…Burada hasret ve dertSen nerdeydin?Bugün…Bugün görüş günümüzHerkes geldi, sen nerdeydin?Aynı daldaydıkAynı daldaydıkAynı daldan düştük ayrıldıkAramızda yüzyıllık zamanYol yüzyıllık.Tam yüzyıl..Tam yüzyıl oldu yüzünü görmeyeliGözlerin içimde durmayalı.Dokunmayalı sıcaklığına karnının Tam yüzyıldır bekler beni bu şehirde bir kadınAynı daldaydıkAynı daldaydıkAynı daldan düştük ayrıldıkAramızda yüzyıllık zamanYol yüzyıllık. Söz: Nazım HikmetMüzik: Ahmet Kaya 9 MAVİYE ÇALAR GÖZLERİN İtten aç yılandan çıplak Gelip durmuşsam kapına Var mi ki doymazlığım.Oturmuş yazıcılarFermanımı yazarNe olur gel etme gelAy karanlık.Maviye...Maviye çalar gözlerin.Dört yanım puşt zulasıDost yüzlü dost gülücüklüCigaramdan yanarAnlım anlımı öperlerSuskun hayın ciyansı.Neyleyim gecedeÖlesim tutmuşEtme gel ne olur gelAy karanlıkYapma gel ne olur gelNe olur gelAy karanlık.Maviye...Maviye çalar gözlerin. Söz: Ahmed ArifMüzik: Ahmet Kaya 10 BIRAK BENİ Bırak beni gayri uçamUçamda yollara göcemBen uçmasam bil ki içemUçsuz yollara yollara.Kuş ehline durak olmazDurur ise yüzüm gülmezBen uçmasam bahar gelmezGonca güllere güllere.Bir gün gelir ben giderimYedi iklim, yurdum yerimBellenmeyen türkülerimDüşer dillere dillere. Söz: A. DamarMüzik: Ahmet Kaya 11 BİZİM HİKAYEMİZ Bir güneşti gördüğüm dağlar ardındaUzanıp gittiğim yollar ateşti sankiTuttuğum ellerde dostluk saklı bağrımdaYürüyüp gittiğim yollar ateşti sanki.Bir volkandı içimizde coşan nehirlerCoştukça umutlar hep taşardı sankiNe oldu bizim güneşe neden doğmuyorUzun uzak gecelerde sabah olmuyor.İşte bizim hikayemiz hep böyle giderUmutlar hep gecelerde yol olur giderİşte bizim hikayemiz burada biterAydınlıklar karanlıkta yol olur gider. Söz: Ahmet KayaMüzik: Ahmet Kaya 12 KARANLIKTA Akşam olur karanlıklar çökendeDevriyeler adım adım gezende Kar kaplamış solmuş güller görende Sarılıp dallarına öpesim gelir.Sanki gökten kar yerine kan yağıyorKar altında üşümüş bir çocuk ağlıyorYaşlı gözleriyle bana bakıyorAkan gözyaşını içesim gelir.İşte böyle karanlıklar içindeDevriyeler adım adım gezendeYar uykuda ben yine penceremdeDoğacak güneşi göresim gelir. Söz: Ahmet KayaMüzik: Ahmet Kaya 13 KURTULUŞ SAVAŞI DESTANI Kollumu salladım toplar oynadıKarataş içinden çete kaynadıYaşasın Urfalılar teslim olmadıDe yürüyü yürü kumandalarım yürüKumandanlar gidiyor dönmüyor geriDe yürüyü yürü kahramanlarım yürüKahramanlar gidiyor dönmüyor geri.Tıfıldır hastahane karşı karşıGavur Fransız’ ın bomba atışıUrfa çetelerinin şaha kalkışıDe yürüyü yürü kumandalarım yürüKumandanlar gidiyor dönmüyor geriDe yürüyü yürü kahramanlarım yürüKahramanlar gidiyor dönmüyor geri. Söz: AnonimMüzik: Anonim 14 UĞURLAR OLA Ey sürüden arkaya kalmış yiğitArkadaşın gitti haydi sen de gitBak ne diyor ceddi şehidin işitHaydi git evladım uğurlar olaHaydi git evladım açıktır yolunZalimlere karşı bükülmez kolunBayrağı çek ön safa geçmiş bulunUğurun açık olsun uğurlar ola.Eşele bir yerleri örten karıOt değil onlar dedenin saçlarıDinle şehit sesleridir rüzgarıHaydi git evladım uğurlar olaHaydi git evladım açıktır yolunZalimlere karşı bükülmez kolunBayrağı çek on safa geçmiş bulunUğurun açık olsun uğurlar olaHaydi levent asker uğurlar olaYerleri yırtan sel olup taşmalıDağ demeyip taş demeyip aşmalıSende ki coşkunluğa er şaşmalıKahraman askerim uğurlar olaHaydi git evladım açıktır yolunZalimlere karşı bükülmez kolunBayrağı çek ön safa geçmiş bulunHaydi levent asker uğurlar olaHaydi git evladım uğurlar ola. Söz: Mehmet Akif ErsoyMüzik: Ahmet Kaya ACILARA TUTUNMAK 1 AMENNA Yaşayanlar bir gün ölür,Bir gün ölür elbette.Ağaçlarla balıklarla,Kuşlarla ben amenna.Ağlayanlar bir gün güler,Bir gün güler elbette.Uyanmakla anlamakla,Bilmekle ben amenna.Kısa çöp uzun çöptenHakkını alır elbette.Direnmekle kurtulmaklaBarışla ben amenna. Söz: H.Hüseyin KorkmazgilMüzik: Ahmet Kaya 2 ÖYLE BİR YERDEYİM Kİ Öyle bir yerdeyim ki Ne karanfil ne kurbağa Öyle bir yerdeyim ki Bir yanım mavi yosun çalkalanır sularda Dostum dostum güzel dostum Bu ne beter çizgidir bu Bu ne cıldırtan denge Yaprak döker bir yanımız Bir yanımız bahar bahçe.Öyle bir yerdeyim ki Bir yanım çığlık çığlığa Öyle bir yerdeyim ki Anam gider Allah Allah kızım düşmüş sokağa Anam gider Allah Allah dölüm düşmüş sokağa. Söz: H.Hüseyin Korkmazgil Müzik: Ahmet Kaya 3 ACILARA TUTUNMAK "Kavuşmak özgürlükse özgürdük ikimizde,Elleri çığlık çığlık yan yana iki dünya.İkimiz iki dağdan iki hırçın su gibi akıp gelmiştik,Buluşmuştuk bir kavşakta,Unutmuştuk ayrılığı, yok saymıştık özlemeyiŞarkımıza dalmıştık.Mutluluk, mavi çocuk oynardı bahçemizde."Acı çekmek özgürlükse,Özgürüz ikimizdeO yuvasız çalıkuşuBense kafeste kanaryaO dolaşmış daldan dala Savurmuş yüreğini Ben bölmüşüm yüreğimi Başkaldıran dizelere. Aramakmış oysa sevmek Özlemekmiş oysa sevmek Bulup bulup yitirmekmiş Düşsel bir oyuncağı.Yalanmış, hepsi yalanYalanmış, hepsi yalanSevmek diye bir şey varmışSevmek diye bir şey yokmuş.Acı çektim günlerce Acı çektim susarak Şu kısacık konuklukta Deprem kargaşasında. Yaşadım bir kaç bin yıl Acılara tutunarak Acı çekmek özgürlükse Özgürdük ikimizde. Acılardan arta kalan İşte şu bakışlarmış Buğu diye gözlerimde Gün batımı bulutlarmış.Yalanmış, hepsi yalanYalanmış, hepsi yalanSavrulup gitmek varmışAyrı yörüngelerde. Söz: H.Hüseyin Korkmazgil Müzik: Ahmet Kaya 4 YUSUF YUSUF Hey hey hey hey hey hey,Anamın karnında bir sancı varTa şu göğüslerinin alt yerindeDoğ doğ doğ doğ doğ doğ,Doğ Yusuf doğ Yusuf doğ YusufKan ile gel, revanla gel, sıkıntıyla gelBarikatlar yıktı geçti peh Şu dağları aştı geçtiKim kim kim kimKim olacak Yusuf YusufHey hey hey hey hey heyAnamın karnında bir sancı varTa şu göğüslerinin alt yerindeHey hey hey hey hey hey,Doğ Yusuf doğ Yusuf doğ YusufKan ile gel revanla gel sıkıntıyla gelBendleride yıktı aştı peh Şu dağları deldi geçtiKim kim kim kimKim olacak Yusuf YusufZaman akar zaman geçer Zaman zindan içindeBiz mahpusta yatardıkDosta düşman içindeZaman akar zaman geçer Zaman zaman içindeGetirdiler getirdiler bir yiğitAyak çıplak ak bir mintan içinde. Söz: Enver Gökçe Müzik: Ahmet Kaya 5 GAYRİ GİDER OLDUM Gayri gider oldum gardaşlarVe de gız kardaşlar.Gayri haram bu can banaBu toprak damlar bu sevda banaBu ağaçlar, bu caddeler haram banaOğul uşak bir de karımKurt bana hastir çekerYılan bana çıyan banaHastir çeker yılan banaLan gardaş bu nasıl yaraLan gardaş bu nasıl yara Kanar her yerimdenSövülmüşüm dövülmüşüm kovulmuşum ben Hastir çekilmişim yani kendi öz yurdumdan Çeker giderim. Söz: Enver Gökçe Müzik: Ahmet Kaya 6 KADINLAR Üç etekli ak puşulu türkü bakışlı Kadınlar yürüyor dağlara doğru Leylak moru gül kurusu dağlara doğru Özlemlerle acılarla bir Anadolu Sivaslı mı Urfalı mı bilemem gayri Kadınlar kadınlar dağlara doğru Çalı çırpı sıla gurbet dağlara doğru Sarı sıcak ak cibinlik dağlara doğru Ordu ordu çekip gider ay çiçekleri.Bakma turaç bakma bana bakma el gibi Bilemezler avcının kim olduğunu Sezmişler düşmanın kokusunu Kadınlar kadınlar dağlara doğru Özlemlerle acılarla bir Anadolu Bu sıtmalı gecelere bu beşikleri Bakma turaç bakma bana bakma el gibi. Söz: H.Hüseyin Korkmazgil Müzik: Ahmet Kaya 7 MACERA Küçüktüm,küçücüktüm,Oltayı attım denize,Bir üşüşüverdi balıklar,Denizi gördüm.Bir uçurtma yaptım, telli duvaklı; Kuyruğu ebemkuşağı renginde,Bir salıverdim gökyüzüne; Gökyüzünü gördüm. Büyüdüm işsiz kaldım, aç kaldım, Para kazanmak gerekiyordu Girdim insanların içine, İnsanları gördüm. Söz: Orhan Veli Müzik: Ahmet Kaya 8 NEDEN Bir adım bir adım bir adımÜç adımda biter bu odamNeden neden neden neden neden neden neden neden Daracık yaparlar bu evleriPencereden görünen gökyüzüne inatBu evde bir çocuk, bir çocuk, bir kadın ve ben yaşardıkNeden neden neden neden neden neden neden nedenBırakıp çekip, çekip gittilerUzaklarda görünen güzel günlere inatBir adım bir adım bir adımÜç adımda biter bu odamBir adım bir adım bir adımTakılır düşüncelerimTakılır düşüncelerimTakılır düşüncelerimTakılır düşüncelerimTakılır takılır takılır takılır... Söz: Ahmet KayaMüzik: Ahmet Kaya 9 BU DERT BENİ ADAM EDER Eğri büğrü bakar oldum Şaşkın oldum,sakar oldumİkide bir yüreğimi dağa taşa diker oldumŞunca yıldır karanlıkta göz kırpmaktan bıkar oldum.Benim annem şeker annem gençlik elden gitti giderGece gündüz dolaşırım tenhalarda menhalardaBenim annem güzel annem beni beni beni koyverSağ yanımda bir sızı var sol yanımda dağlar dumanAltı patlar, altı patlak bu dert beni bu dert beni verem eder.Dama çıktım damdan düştümKılıç kestim rakı içtimŞahin oldum, keloğlanın külahını kaptım kaçtım Yare ağlar, güler uçtumYarı yolda yorgun düştüm.Benim annem kadın annem bu nasıl iş bana de heleGece gündüz düşünürüm tenhalarda menhalardaAman annem güzel annem beni beni beni koyverSağ yanımda bir sızı var sol yanımda yandım AllahAltı patlar altı patlak bu dert beni bu dert beni adam eder. Söz: Ataol Behramoğlu Müzik: Ahmet Kaya 10 GÜZEL GÜNLER Dalgındım dağlar gibiTürkülüydüm çınar çınarNe kızarıp giden sarıNe kızarıp gelen yeşilDikilmiş dikmeninde Hoşçakal köprüsününTam da mendil sallıyordum güzel günlereGüzel günler güzel günler hey güzel günlerGözlerinde gidenimin hey güzel günlerGüzel günler güzel günler hey güzel günlerEllerinde gelenimin hey güzel günlerBalık attım olta tuttumYaşadım gençliğimiMasal oldu çocukluğumGençliğim bahar seliVe bir akşam birdenbire Bir bulvar otelindeİnce bir dal değdi alnımaKoptu sazımın teliGüzel günler güzel günler hey güzel günlerGidenimin gözlerinde hey güzel günlerGüzel günler güzel günler hey güzel günlerEllerinde gelenimin hey güzel günlerGüzel günler güzel günler hey güzel günlerGözlerinde gidenimin hey güzel günlerHeey günler hey hey günler hey güzel günlerEllerinde gelenimin hey güzel günlerHeey günler hey hey günler hey güzel günlerGözlerinde gidenimin hey güzel günler... Söz: H.Hüseyin KorkmazgilMüzik: Ahmet Kaya 11 SİVASTAPOL MARŞI Söz: Anonim Müzik: Anonim 12 ORTADOĞU Yarın yine yapraklar canım oyYarın yine yağmurlar canım oyArdından yine soğukArdından yine tipiYine palto, yine gocuk, yine odun, yine kömür,Yine sövgü kara kışa yine bahara selam.Ederler yine tombul tombul canım oyGelirler yine cılız canım oyKiralar yine azgınKuyruklar yine dilsizYine mız mız sıkıntı, yine hep vıdı vıdıYine hep televizyon, yine hep ortadoğu.Uykular da beter canım oyUykular da kara kuru canım oyYine bezgin sabahlarYine yılgın akşamlarYine hep dalavera, yine hep o kuruntuYine umut, yine düş, yine hep bekleroğlu. Söz: H.Hüseyin Korkmazgil Müzik: AnonimDerleme: Ahmet Kaya ŞAFAK TÜRKÜSÜ 1 ŞAFAK TÜRKÜSÜ Beni burada aramaArama anneKapıda adımı sormaSaçlarına yıldız düşmüşKoparma anne ağlama.”Kaç zamandır yüzüm tıraşlıGözlerim şafak bekledimUzarken ellerim kulağım kirişteÖlümü özledim anneYaşamak isterken deliceAh... verebilseydim keşkeYüreği avucunda koşan her bir anneyeTepeden tırnağa oğlaVe kıza kesmiş bir ülkeye armağanDüşlerimle sınırsız diretmişliğimle gençŞaşkınlığımla çocuk devrederken sırdaşımaUsulca açılıverdi yanağında tomurcukPir Sultan'ı düşün anne,Şeyh Bedrettin'ni,Börklüce'yiİnsanları düşün anneDüşün ki yüreğin sallansınDüşün ki o an güneşli güzel günlere inananMutlu bir Yusufcuk havalansın.”Beni burada aramaArama anneKapıda adımı sormaSaçlarına yıldız düşmüşKoparma anne ağlama.”Yani benim güzel annemAla şafağında ülkemin yıldız uçurmak varkenOturup yıldızlar içinde kendi buruk kanımı içtimNe garip duygu şu ölmekÖptüğüm kızlar geliyor aklımaBir açıklaması vardır elbet...Geride masa üstünde boynu bükük kaldı kağıt kalemBağışla beni güzel annemOğul tadında bir mektup yazamadım diye kızma banaElleri değsin istemedimGözleri değsin istemedimAğlayıp koklayacaktınBelki bir ömür taşıyacaktın koynundaYaşamak ağrısı asıldı boynumaOysa türkü tadında yaşamak isterdim.”Beni burada aramaArama anneKapıda adımı sormaSaçlarına yıldız düşmüşKoparma anne ağlama.“Kısacası güzel annemBir çiçeği düşünürken ürpermek yokGülmek umut etmek, özlemekYa da mektup beklemekGözleri yatırıp ıraklaraÖlmek ne garip şey anneBaba olamayacağım örneğinToprak olmak ne garip şey anneBeni burada arama anneKapıda adımı sormaSaçlarına yıldız düşmüşKoparma anne, ağlamaBekle beni anneBir sabah çıkagelirimBir sabah anne bir sabahAcını süpürmek için açtığında kapını...” Söz: Nevzat ÇelikMüzik: Ahmet Kaya 2 KİMDİ BUNLAR Ne çıramız ne lambamızKaranlık yollarda kaldıkKor kor ateşlerde yandıkÇok uslandık, usanmadık.Bir rüzgar gibi tarihten geçtilerNeler görüp neleri geçirdilerAç kaldılar yine dilenmedilerKimdi bunlar, kimdi bunlar, kimdi.Kara perçemleri türkü türküdürHiç değiller onlar insan gülüdürDediler ki düşünmenin günüdürKimdi bunlar, kimdi bunlar, kimdi. Söz: Ahmet Kaya Müzik: Ahmet Kaya 3 TUTUŞUR DİZELERİM Yiğidim yiğit olmasına yarYanık türkülere vurmayın beniTutuşur dizelerim sonraHer biri yıldız kendi halinde.Geceleri inen sessizlikUmarsız açan eski yaradırİşte gene yükseldi duvarlarEtme gözlerin koru kendiniSayıklasam dizelerimdenAcıyı örtmüş duvar neminiKirli gömleğimi koklarmış annemKoklasın şiirimi sıcak bir ekmek gibi. Söz: Nevzat ÇelikMüzik: Ahmet Kaya 4 GELECEĞİM Geçici ayrılık benimkisiİlkyaz çiçeğine gebeyimAğıtlar yakmayın adımaBen ölmedim,ölmeyeceğim.”Sıcak saklayın gecelerimiKarlar altından çıkıp geleceğimDüşlerinizin ateşindenIlık bir rüzgar gibi eseceğimDemlice bir çay koyun üstüneAç çocuk gibi besleyinNasıl tütüyorsanız gözlerimdeÖylece tütsün buhar.”Uzunca serin yatağımıBoyunca uzansın ayağımEl aman deyince geceUsulca kıvrılır yatarımCan canımHazır mı koynunuzda yerimGün olur gecikmiş çocuk gibiBağıra çağıra gelirim. Söz: Nevzat Çelik Müzik: Ahmet Kaya 5 HARAMİLER Yel eser yücelerden Türküler hecelerdenGöz değil yaylım ateşSürmesi gecelerden."Olta attım ipi yokBalta tuttum sapı yokNere gitmiş bu evlerPencere var kapı yok."Oy bahçeler bahçelerBahçede kuzu melerVura vura götürdüYavrumu haramiler"Gelen gitti... Gelen gittiAğlayan gülen gittiYerle yeri toprak bozukGül ektim diken bitti."Soba kurdum tütüyorTütün gül tutuyorDüştü düşman nalınaTaş zindanda yatıyor. Söz: H.Hüseyin Korkmazgil Müzik: Ahmet Kaya 6 SEL DAĞ Bu hasretlik kalır gitmez tenindenEksilmez acılar ezik yüreğimdeAlma başını nasırlı ellerindenSen istedin gültenimde yaralarBu ayrılık hem seniHem beni yaralar.Sel dağda birleşinceDağda güller ezilinceYara açtı gültenimdeAğlar dağlarDağlar ağlarYüreğimi sancı sarar.Sel dağda kalır gitmezSel altında güller bitmezGültenimde yara geçmez.Ağlar dağlarDağlar ağlarYüreğimi sancı sarar. Söz: Ahmet Kaya Müzik: Ahmet Kaya 7 KORE DAĞLARI Yol parası veremedim diyeBu dağları bana deldirdilerBu yolları bana açtırdılarHacizlere gitti suna gibi geçimine oy meri kekliğimOy meri kekliğim nedir çektiğimNedir çektiğim nedir çektiğim nedir çektiğim.Kore dağlarında tabakam kaldıMahpus damlarında özgürlüğümOf meri kekliğim nedir çektiğimOy meri kekliğim nedir çektiğimNedir çektiğim.Dut kurusu süpürge tohumu yediğimizVe bir godik arpa içinSivas kapılarından geri döndüğümüzGünleri defledik heyMeri kekliğimOy meri kekliğimNedir çektiğim. Söz: Enver GökçeMüzik: Ahmet Kaya 8 ZEYTİN KARASI Gül diyorum Yoksul acıların gölgesindeGültenin solsun istemiyorumAy diyorum sonraAy n'olurBir vaktinde geceninYaraların açsın istemiyorumHangi sevda vurmuş seniHangi delikanlı gönlüneSalvo bakışlarla...SoramamZeytin karası gözleriniYoluma yatırmaDayanamam. Söz: Nevzat Çelik Müzik: Ahmet Kaya 9 HAYDİ GİT Haydi git güle güleGüle güle sanaAcılara yeten gücümMektuplara yetmediDemirlere yeten gücümMektuplara yetmediBu ne biçim sevgiNasıl kardeşlikBu nasıl dostlukBu ne beter sevdaBenim aklım ermedi.Haydi git güle güleGüle güle sanaİçli mektuplar gelmesinKavuşmaz uzaklardanYanık mektuplar gelmesinKavuşmaz dostluklardan.Haydi git güle güleGüle güle sanaZincirlere yeten gücümMektuplara yetmediDemirlere yeten gücümMektuplara yetmedi. Söz: Ahmet KayaMüzik: Ahmet Kaya 10 POTPORİ (Fabrika Kızı, Cama Çıkma, Fabrika Önü) Bir mavi otobüs gelirdiSeni alır giderdiO mavi otobüs var yaSeni alır giderdiKaldırımlar kaldırımlar var yaSeni alır giderdiO mavi otobüs var yaSeni alır giderdi.Fabrikada tütün sarar sanki kendi içer gibiOturmuş da hayal kurar bütün insanlar gibiCama cama Cama çıkma sevdiğim.O fabrikanın önü var yaO kalabalık insanlar var yaSeni alır giderdi.Saat 6’yı 10 geçe var yaO mavi otobüs var yaO insanlar var yaSeni alır giderdi.Fabrikada tütün sarar sanki kendi içer gibiOturmuş da hayal kurar bütün insanlar gibi Cama camaÇıkma cama sevdiğim. Söz: B.Ayanoğlu / A.KayaMüzik: B.Ayanoğlu / A.Kaya 11 HAYDİ GÜL Gel gör beni gör içerden Bak ne haldeyimDuvarda resmin elimde sigaramGör ne haldeyimHaydi haydi haydi gülHaydi haydi haydi sendeHaydi haydi haydi gülHaydi haydi haydi gülÜzülmeİşte görüş günündeyizGör ne haldeyimYürekte yangın yürekte sevdanGör ne haldeyimHaydi haydi haydi gitHaydi haydi haydi gitHaydi haydi gitHaydi sendeHaydi durma gitBakma öyle gitHaydi haydi gitHaydi sende. Söz: Ahmet Kaya Müzik: Ahmet KAYA AN GELİR 1 AN GELİR an gelirpaldır küldür yıkılır bulutlar gökyüzünde anlaşılmaz bir heybet o eski, o eski heyecan ölür an gelir biter muhabbet.şarkılar susar heves kalmaz şataraban ölür.şarabın gazabından korkçünkü fena kırmızıdırkan tutar / tutan ölürsokaklar kuşatılmışkarakollar taranıryağmurda bir militan ölür.an gelirömrünün hırsızıdır her ölen pişman ölürhep yanlış anlaşılmıştırhayalleri yasaklanmışan gelir şimşek yalarmasmavi dehşetiyle siyaset meydanınıdirekler çatırdar yalnızlıktan.sehpada pir sultan ölür son umut kırılmıştırkaf dağı' nın ardındaki ne selam artık ne sabah kimseler bilmez nerdeler namlı masal sevdalıları evvel zaman içinde kalbur saman ölür kubbelerde uğuldar Baki çeşmelerden akar Sinan an gelir -la ilahe illallah- kanuni süleyman ölür.görünmez bir mezarlıktır zaman şairler dolaşır saf saftenhalarında şiir söyleyerek kim duysa / korkudan ölür -tahrip gücü yüksek- saatli bir bombadır patlaran gelirattila ilhan ölür. Söz: Attilâ İlhanMüzik: Ahmet Kaya 2 BÜYÜDÜN BEBEĞİM Aklın ermez mahpusluğaBahçede sarı ışığa.Onüç tane yaş döküldüRanzamdaki yastığa.Büyüdün yavrum sendeHasret sende sevgi bendeAkşamlar döner geceyeGeceler gebe gündüze. Karanlığa bakıp durmaBeni orada aramaBen güneşin içindeyimBeni sabahlarda ara.Geleceğim bir gün bende Sevgi büyüt ellerinde Akşamlar döndü geceye Geceler gebe gündüze. Söz: Ahmet Kaya Müzik: Ahmet Kaya 3 LİLİ MARLEN TÜRKÜSÜ Akşam olur mektuplar hasretlik söylerZagrep radyosunda Lili Marlen türküsü.Siperden sipere ateş tokuşturanlarKaranlıkta dem tutan ishak kuşu.Biz insanlar/dünyalılar yemin ettik imanımız varHürriyet için, hürriyet aşkınaSavulacak dönemSavulacak düşmanDehrin cefasını çektikSefasını süreceğiz.Akşam olur mektuplar hasretlik söylerZagrep radyosunda Lilimarlen türküsüDost ağlar karanfilim, dost ağlar karanfilimMarş söylemeden ölmek bize yakışmaz. Söz: Attilâ İlhanMüzik: Ahmet Kaya 4 ÇİĞDEM ÇİÇEK Aylar oldu yıllar olduBen yüzünü görmedim.Yüzüne hasret kaldım kızYüzüne yüzüm sürmedim.Gülen aya sordum seniKüstü yüzünü sakladıYıldızlara sordum seniYüzüme bile bakmadıYıldızlara sordum seni Yıldızlar kan ağladı.Aksam olur ay gecede Çiğdem çiçek şenlenirVallah/Billah düşünmesem seniDerdime dert eklenir.Bıçak sapladım sinemeEskidi yaralarımSabah olsun gelmeye eğerKendimi yaralarım. Söz: Ahmet KayaMüzik: Ahmet Kaya 5 TEZKERE Ay'ın altında kağnılar gidiyorduKağnılar gidiyorduAkşehir üstünden Afyon' a doğru.Toprak öyle bitip tükenmez,Dağlar öyle uzakta, Sanki gidenler hiçbir zaman Hiçbir menzile erişmeyecekti. Kağnılar yürüyordu yekpare meşaleden tekerlekleriyle Ve onlar; ayın altında dönen ilk tekerlekti, ilk tekerlekti.Ayın altında öküzler Başka ve çok küçük bir dünyadan gelmişler gibi Ufacık kısacıktılar Ve pırıltılar vardı hasta kırık boynuzlarında Ve ayakları altından akan Toprak, toprak ve topraktı. Gece aydınlık ve sıcak Ve kağnılarda tahta yataklarında Koyu mavi humbaralar çırılçıplaktı. Ve kadınlar, birbirlerinden gizleyerek Bakıyorlardı ayın altında Geçmiş kafilelerden kalan öküz ve tekerlek ölülerine. Ve kadınlar...Bizim kadınlarımız;Korkunç ve mübarek elleri İnce, küçük çeneleri, kocaman gözleriyle Anamız, avradımız, yarimiz Ve sanki hiç yaşanmamış gibi ölen Ve soframızdaki yeri; öküzümüzden sonra gelen Ve dağlara kaçırıp uğrunda hapis yattığımız Ve ekinde, tütünde, odunda ve pazardaki Ve kara sabana koşulan ve ağıllarda Işıltısında yere saplı bıçakların Oynak, ağır kalçaları ve zilleriyle bizim olan kadınlar,Bizim kadınlarımız.Şimdi ayın altında Kağnıların ve hartuçların peşinde Harman yerine kehribar başlı sap çeker gibi Aynı yürek ferahlığı, Aynı yorgun alışkanlık içindeydiler. Ve onbeşlik şaraplenin çeliğinde İnce boyunlu çocuklar uyuyordu. Ve ayın altında kağnılar yürüyorduAkşehir üzerinden Afyon`a doğru."Yürüdü tren de yolda inilmezDerdim çoktur memlekete söylenmezTükendi cephanem, geriden gelmezTezkeremden evvel vurdular beni,Sılama hasret koydular beni.Aziz Abdal dağı ordugah yeri Bir haftalık hayındır yenmiyor kuruHasretlik kaldı koca KayseriTezkeremden evvel vurdular beni,Sılama hasret koydular beni.Ağır makineni de tepeden inmezTarıyor ırmağı kimse görünmezVerilen parolar aklıma gelmezGözüm göre göre vurdular beni,Sılama hasret koydular beni. Derleme: Ahmet Kaya 6 METRİSİN ÖNÜNDE Metrisin önünde durdumHasretim yerlere vurdum.Ben dağlarda uçan kuştumKanatlarımdan vuruldum.Yıllar var ki yorgunum benGökyüzüne vurgunum benMahpuslarda durgunum ben.Metrisin önü kahvelerKahvede can annem/dostalar bekler.Dağlar köyler türkü söylerDağlar köyler yolum gözler.Geze geze yoruldum benGökyüzüne vuruldum benMahpuslarda duruldum ben. Söz: Ahmet Kaya Müzik: Ahmet Kaya 7 ÜŞÜR ÖLÜM BİLE Bir ormanda tutup onu bağladılar ağacaYumdu sanki gözlerini uyur gibi usulcaBir soğuk yel eser üşür ölüm, ölüm bileAnlatır akan kanı beyaz sesiyle.Diz çöktüler karşısında sonra ateş ettilerParçalanan yüreğine yuva kurdu mermilerBir soğuk yel eser üşür ölüm, ölüm bileAnlatır akan kanı beyaz sesiyle.Gelip kondu bir güvercin ellerine o geceKırmızı bir çelenk oldu bileğinde kelepçeBir soğuk yel eser üşür ölüm, ölüm bileAnlatır akan kanı beyaz sesiyle. Söz: Ülkü Tamer Müzik: Ahmet Kaya 8 SEN İNSANSIN Yangınlar alevinden geçip de gelen dostYanar olmuş yüreğin, nar olmuş lilisanSen insansın, sen insansın, sen insansın sen insanSen insansın hey lilişan sen insansın sen insan.Ağır başlı kitaplar senin adınaEn yiğit besteler seni söylerDünyada şarkılar misali yaşayansın senSen insansın, sen insansın iki milyar cansınSen insansın hey lilişan sen insansın sen insanSen insansın hey lilişan iki milyar cansın.Yangınlar alevinden geçip de gelen dostYelken gibi açılmışsın zalim rüzgaraHey lilişan hey lilişan Gülmüşem ağlamışamBir tuhaflık olmuş olmuşDünyanın hali... Söz: Attilâ İlhanMüzik: Ahmet Kaya 9 ŞEYH BEDRETTİN Yağmur çiseliyor, yağmur çiseliyorSerezin esnaf çarşındaYağmur çiseliyor.Yağmur çiseliyor Korkarak yavaş sesleBir ihanet konuşması gibi Yağmur çiseliyorBeyaz ve çıplakMürtet ayaklarınınIslak ve karanlık toprağın üstünde koşması gibi.Yağmur çiseliyorSerezin esnaf çarsındaBir bakırcı dükkanın karşındaBedrettin’ in bir ağaca asılıYağmur çiseliyorGecenin geç ve yıldızsız bir saatidirVe yağmurdan ıslananYapraksız bir dalda sallanan Şeyhimin çırılçıplak etidirYağmur çiseliyorSerez çarşısı dilsizSerez çarşısı körHavada konuşmamanın görmemenin Kahrolası hüznüVe Serez çarşısı kapatmış elleriyle yüzünüYağmur çiseliyor. Şiir : Nazım Hikmet 10 NEYLEYİM Canım benim güzel annemBir solukluk izin verAnalık hakkınla bağlama beni.Aşk dedim, sevda dedim, umut dedim, kavga dedimElimde gençliğim vardıOnu verdim neyleyim.Aman annem, canım annem Bir solukluk izin verAnalık hakkınla bağlama beni.Aşk dedim, sevda dedim, umut dedim, kavga dedimElimde gençliğim vardıOnu verdim neyleyim. Söz: Nevzat ÇelikMüzik: Ahmet Kaya 11 HALAY HAVASI Gökte bulut yerde kar Seçilmez olmuş dağlarNe bir ses ne bir ışıkOy lili, oy lili, oy lili Ağamsın sen Paşamsın sen karanlıkNamlular ışıtmaz geceyi, oy lili.Çevirdiler gece vaktiDağların gecesiydiAslan gibi bir yiğit Oy lili, oy lili, oy lili Ağamsın sen Paşamsın sen karanlıkKelepçe ışıtmaz geceyi, oy lili.Vurun beni kemik kemikSökün beni tırnak tırnakDeri deri yüzün beni Oy lili, oy lili, oy lili Aslan gibi bir yiğit Sevdası da sevda ha Ne bir ses ne bir ışıkAğamsın sen Paşamsın karanlıkİşkence ışıtmaz geceyi, oy lili.Oy lili hayran sana Yarınlar bayram sanaKaralığın devleri cüceleriAydınlığın oy lili oy liliGel sallana sallana bir oyana bir bu yanaÇocukça düşe kalka derlenip toparlana Oy lili oy lili. Söz: H. Hüseyin KorkmazgilMüzik: Ahmet Kaya YORGUN DEMOKRAT 1 HANİ BENİM GENÇLİĞİM Hani benim sevincim nerde Bilyelerim, topacım Kiraz ağacında yırtılan gömleğimÇaldılar çocukluğumu habersiz.Penceresiz kaldım anne Uçurtmam tel örgülere takıldı Hani benim gençliğim nerde. Ne varsa buğusu genzi yakan Ekmek gibi aşk gibi Ah... Ne varsa güzellikten yana Bölüştüm, büyümüştüm.Bu ne yaman çelişki anne Kurtlar sofrasına düştümHani benim gençliğim nerde.Hani benim sevincim nerde Akvaryumum kanaryam Üstüne titrediğim kaktüs çiçeği Aldılar kitaplarımı sorgusuz. Duvarlar konuşmuyor anne Açık kalmıyor hiç bir kapı Hani benim gençliğim nerdeYağmurları biriktir anne Çağ yangınında tutuştum. Hani benim gençliğim nerde Söz: Yusuf HayaloğluMüzik: Ahmet Kaya 2 ALNINDA DAĞ ATEŞİ Alnını dağ ateşiyle ısıtan dostum Yüzünü kanla yıkayan dostum Senin uyurken dudağında gülümseyen, bordo gülBenim yüreğimi harmanlayan isyan olsun.Şimdi dingin gövdende büyüyen sessizlik Ellerimde patlamaya sabırsız mavzer olsun.Başını omzuma yasla Göğsümde taşıyayım seni Gövdem gövdene Gövdem gövdene can olsun. Söz: Arkadaş Z. Özger Müzik: Ahmet Kaya 3 YORGUN DEMOKRAT Karanlık yollardan geçtik Zehir gibi sular içtik Bir yanımızda ölüm Bir yanımızda yar sevdik Bir değil bin bir kere Sırat köprüsünden geçtik Cehennem denen illetin Ta göğsünü deldik geçtik.Bu yolda dönenler oldu Mum gibi sönenler oldu Yar göğsüne baş koymadan Vurulup düşenler oldu.Bir sen kaldın geride Ah akıp gidiyor hayat Yüreğim anlıyor seni Artık susma Yorgun Demokrat.Şarkılar küsmüş dudağa Ömründe gecikmiş hasatKarışmış çoluk çocuğa Geçim derdinde demokrat İçlenir hatırladıkça İzlerini o günlerin Düşe kalka bata çıka Yaşadığı o depremin. Bu yolda dönenler oldu Mum gibi sönenler oldu Yar göğsüne baş koymadan Vurulup düşenler oldu.Bir sen kaldın geride Ah akıp gidiyor hayat Yüreğim anlıyor seni Artık susma Yorgun Demokrat. Söz: Y. Hayaoğlu A. KayaMüzik: Ahmet Kaya 4 KILIÇ BALIĞININ ÖYKÜSÜ Bu bir kılıç balığının öyküsüYazılmasa da olurduAma bizi yeni sulara götürecek akıntı durduUskumrunun arkasından gidiyordukSürünün içinde ben de vardımSırtımda bir zıpkın yarasıMutlu olmasına mutluydumNedense gitmiyordu Kulağımdan bir türlü o ağ var sesleriDeniz kızı girmiş düşünceme ben iflah olmamDalyanları birbirine katmak orkinosların harcıDolanınca çok geçmeden küserimBir çocuk bile çeker sandal beniBu kadar ağır olmasamBeni böyle koşturan yaşama sevinciKanal boyunca, bir o yana bir bu yanaSiz yok musunuz siz, derya kuzularıKestim kılıcımla karanlığın dibinYakamoz içinde bıraktığım sularıAh aysız gecelerde olur ne olursaSırtımda bir zıpkın yarasıAtın beni mor kuşaklı bir takaya götürünİri gözlerimde keder kılıcımda hüzünSatın beniSatın beniRakı için Şiir: Halim Şefik Güzelson 5 HAÇAN ÖLESİM GELİR Haçan demir dökendeAteş yiyesim gelirGök sofraya çökendeDoruklardan sesim gelir.Dağdan yürek sökendeKurşun dökesim gelirÇatal şimşek çakandaYağmur perde çekendeDerya göğe çıkandaHaçan ölesim gelir. Söz: Attilâ İlhanMüzik: Ahmet Kaya 6 UNUTULMAYANLARA Enstrümental Derleme : Ahmet Kaya 7 TUT Kİ GECEDİR Tut ki gecedirKaranlık sıvaşır ellerine camlardanBirden kırmızıya döner trafik ışıklarıKükürtlü dumanlar yükselirKorkuya batmış cam kırığı adamlardanTehlikeye büyür sakalları.Tut ki gecedirİhbarlar birer sansarBir telefondan bir telefona atlarYer altı örgütleri tetik üstündeAdres değiştirmiş silah kaçakçılarıFahişeler birbirinden kuşkulanıyor.Tut ki gecedirkatiller huzursuzhırsızlar sinirli.”Hainler ürkekçedirElleri telefona kendiliğinden uzanıyorihanete gece müthiş bir gerekçedirihbarlar birer sansar bir telefondan bir telefona atlar.”İhanet bir bilmecedir... Söz: Attilâ İlhan Müzik: Ahmet Kaya 8 YÜREĞİM KANIYOR Sakin göllerin kuğusuydukSalınarak suyun yanağındaYarılan ekmeğin buğusuyduk.Gözüm yaşarıyor,Yüreğim yanıyor/kanıyor,Olmasaydı sonumuz böyle.Biri saksımızı çiğneyip gittiBiri duvarları yıktıCamları kırdıFırtına gelip aramıza serildiBiri milyon kere çoğaltıp hüzünleriHer şeyi kötülediBizi yaraladıBiri şarabımızı döktüSoğanımızı çaldıBiri hiç yoktan vurdu kafeste kuşumuzuCiğerim yanıyor, yüreğim kanıyorOlmasaydı... olmasaydı sonumuz böyle”Gözüm yaşarıyorYüreğim yanıyor /kanıyorOlmasaydı sonumuz böyleDağlarda çoban ateşiydikDolanarak mavzer yatağındaCeylanın pınara inişiydikGöğsüm daralıyor,Yüreğim kanıyor,Olmasaydı sonumuz böyle.Birer yolcuyduk aynı ormanda kaybolmuşAynı çıtırtıyla uyanan birer serçeHep aynı yerde karşılaşırdık tesadüf buBirer tomurcuktuk hayatın kollarındaBirer çiğ damlasıydıkBahar sabahında gül yaprağındaDedim ya;Hiç yoktan susturuldu şarkımızYüreğim kanıyor yüreğim kanıyorBitmeseydi... bitmeseydi bizim öykümüz böyleGöğsüm daralıyor Yüreğim kanıyor Olmasaydı sonumuz böyle. Söz: Yusuf HayaloğluMüzik: Ahmet Kaya 9 KATLİME FERMAN Bir yürüyüş eylediler sabahtan Ilgıt ılgıt kan gidiyor loy loyBir yürüyüş eylediler sabahtan Ilgıt ılgıt kan gidiyor loy loyDayan dizlerim dayanAğla gözlerim ağlaNamlu puşt olmuş, at ayağı puştVay anam vay vay, bu belalı başınnan ben nere gidemVay anam vay vay, bu belalı başınnan kime ne diyemYa derdime derman, ya derdime derman,ya derdime derman, ya katlime fermanOf anam of ofbu belalı başımla ben nere gidem Vay anam vay vay, bu belalı başınnan kime ne diyemYa derdime derman,ya derdime derman, ya katlime ferman.Ay bu nasıl devran, ay bu nasıl devran28 Nisan di yavru heyHam meyvayı kopardılar dalıdan.Vay anam vay vay, bu belalı başınnan ben nere gidemVay anam vay vay, bu belalı başınnan kime ne diyemYa derdime derman,ya derdime derman, ya katlime ferman.Of anam of of bu belalı başımla ben nere gidemVay anam vay vay, bu belalı başınnan kime ne diyemYa derdime derman, ya derdime derman, ya derdime derman, ya katlime ferman. Şiir: Enver GökçeMüzik: Ahmet Kaya 10 YAŞAMADIN SEN Sensiz geçmiyor bu günler biliyor musunYüreğine beni, beni soruyor musunÖyle yalnız, yalnız kaldım biliyor musunTürküler söyledim sana duyuyor musunYıllar oldu oralardan çıkamıyorsunBağlanmış elin ayağın kaçamıyorsun.Bir kuş oldun gökyüzünde, uçamadın senNehir oldun ırmak oldun, taşamadın sen Çocuk oldun sokaklarda, oynamadın senDoğdun da büyüdün ama yaşamadın senYıllar oldu oralardan çıkamıyorsunBağlanmış elin ayağın kaçamıyorsun. Söz: Ahmet KayaMüzik: Ahmet Kaya 11 BİR VEDA HAVASI Vakit tamam seni terk ediyorum Bütün alışkanlıklardan öteyeYorumsuz bir hayatı seçiyorumDoymadım inan kanmadım sevgiye.Korkulu geceleri sayar gibiBirdenbire bir yıldız kayar gibi Ellerim kurtulacak ellerindenBir kuru dal ağaçtan kopar gibi.Aşksa bitti gül ise hiç dermedikBul kendine kuytularda hadi dalSeninle bir bütün olabilirdikHoşçakal gözümün nuru, hoşçakalHoşçakal canımın içi, hoşçakal.Vakit tamam seni terk ediyorumBu incecik bir veda havasıdırParmak uçlarına değen sıcaklığıİncinen bir hayatın yarasıdır.Kalacak tüm izlerin hayatımdaGözümden bir damla yaş aktığındaBir yer bulabilsem seni hatırlatmayanKan tarlası gelincik şafağında.Ölümse korktun savaşsa hep kaçtınVur kendini korkularda hadi alSen bir suydun sen bir ilaçtın Hoşçakal canımın içi, hoşçakalHoşçakal gözümün nuru, hoşçakalSen bir suydun sen bir ilaçtinHoşçakal iki gözüm, hoşçakalHoşçakal canımın içi, hoşça kal... Söz: Yusuf HayaloğluMüzik: Ahmet Kaya 12 BU GALA DAŞLI GALA Dağlar acem düşendeBülbüle gam düşendeRuhum bedenden oynar Yanıma sen düşende.Bu gala daşlı galaCıngıllı daşlı galaKorkaram yar geç geleGözlerim yaşlı galaBu gala daşlı galaCıngıllı daşlı galaKorkarım yar gelmeyeGözlerim yaşlı gala.Kızıl gül olmayaydıSararıp solmayaydıBir ayrılık bir ölümHeç beri olmamyaydı.Bu gala daşlı galaHer yanı daşlı galaKorkaram yar geç geleGözlerim yaşlı galaBu gala daşlı galaCıngıllı daşlı galaKorkaram yar gelmeyeGözlerim yaşlı gala. Derleme: Şenel Önaldı BAŞKALDIRIYORUM 1 BENİ TARİHLE YARGILA "Titrek bir mum alevinin havaya bıraktığı bulanık bir is, Ve göz gözü görmez bir sis değildik bizBeni bilimle anla iki gözüm, felsefeyle anla, Ve tarihle yargıla..."Bal değildir ölüm bana, İdam gül değildir bana, Geceler çok karanlık, Gel düşümdeki sevgilim, Ay ışığı yedir bana... ”Ahh... Ben hasrete tutsağım, Hasretler tutsak bana Bıyığımdan gül sarkmaz, Bıyık bırakmak yasak bana, Mahpus bana, sus bana. Yağlık ilmek boynuma... Sevgili yerine Koynuma idamlar alır, idamlar alır yatarım, Ve sonra sabırla beklerim, Bulutları çekersiniz üstümden, Suçsuzluğumun yargılayıcılarını yargılarsınız, Ve o güzel geleceği getirirsiniz bana... Ölüm tanımaz işte o zaman sevgim, Tırnaklarımı geçirip toprağın sırtına, doğrulurum, Gözlerimde güneş koşar, Ve çiçekler ekersiniz, çiçekler ekersiniz toprağıma...”Duygu bana, öykü bana, Roman gibi her an bana Hücremde yalnızım gel, Gel düşümdeki sevgilim, Soyunup hazırlan bana.“Biraz sonra asmaya götürecekler beni, Biraz sonra dalımdan koparıp öldürecekler beni, Hoşçakalın sevdiklerim; Dört mevsim, yedi kıta, mavi gök... Bütün doğa hoşçakalın... Hoşçakalın sevdalılar, Çocuklar, üniversiteliler, genç kızlar, Sonsuz uzay, gezegenler ve yıldızlar, Hoşçakalın... Hoşçakalın senfoniler, oyun havaları, Sevda türküleri ve şiirler. Bildirilerimizin ve seslerimizin yankılandığı şehirler. Dağlarında yürüdüğümüz toprak, Yalınayak eylem adımlarıyla geçtiğimiz nehirler hoşçakalın... Hoşçakalın ağız tatlarım; Sıcak çorbam, çayım, sigaram... Havalandırma sıram, banyo sıram, kelepçe sıram... Parkamı, kazağımı, eldivenlerimi, ayakkabılarımı, Ve kalemimi, ve saatimi, Ve kavgamı bıraktığım sevgili dostlar Hoşçakalın, hoşçakalın...”Dostum bana, sevdam bana, Soluğunu geçir bana, Uyku tutmuyor gözüm, Anılar sıraya girdi. Gel anne süt içir bana. ”Hoşçakalın anılarımı bıraktığım insanlar, Mutluluğu için dövüştüğüm insanlar, Yedi bölge, dört deniz, Yedi iklim, altmış yedi şehir, Okullar, mahalleler, köprüler, tren yolları... Deniz kıyıları, balıkçı motorları, takalar, Asfalt yolu boyu dizilmiş fabrikalar, Ve işçiler ve köylüler... Hoşçakal ülkem Hoşçakal anne, hoşçakal baba, kardeşim, Hoşçakal sevgilim, hoşçakal dünya, Hoşçakalın dünyanın bütün halkları, Sınırlı olmayan mekâna, Sınırlı olmayan zamana gidiyorum ben; En sevda halimle, en yaşayan halimle, Gidiyorum dostlarım, Hoşçakalın, hoşçakalın...Beni yaşamımla sorgula iki gözüm, Beni yüreğimle, beni özümle, Bilimle anla beni, felsefeyle anla beni, Tarihle anla beni, Ve öyle yargıla. Söz: Ersin ErgünMüzik: Ahmet Kaya 2 BAŞKALDIRIYORUM Cevap veriyorum:Eli böğründe analardanMahpuslardan ve acılardanÇokça bahsediyorum, çünkü;Başını kuma saklayanlardanTiksindim, başkaldırıyorum.Ve söz veriyorum:Kırmızı rujlu sokaklarınAşağılık pazarlıklarınAdı anılmayacak benleBir çiçeğim halk ormanındaFışkırdım, başkaldırıyorum.Ben bir bıçak ucuyumKavga vermiş halkınaBaşkaldırıyorum işteVarın benim farkıma.Yine söylüyorum:Gözü bağlanmış korkulardanYasaklardan baskılardanAsla irkilmiyorum, çünkü;Kan emici yarasadanÇıldırdım, başkaldırıyorum.Yemin ediyorum:Üç kağıtçının, pezevenginTeslimiyetin ve mihnetinYolu uğramayacak banaBir dalgayım halk denizindeKöpürdüm, başkaldırıyorum.Ben bir namlu ağzıyımOmuz vermiş halkınaBaşkaldırıyorum heyHerkes varsın farkına. Söz: Yusuf Hayaloğlu Müzik: Ahmet Kaya 3 ACI NİNNİ Uyusun ay büyüsün Camlar buğulanmasınSen uyu uyusunBulutlar uyanmasınIşıklar uyanmasın Camlar buğulanmasınSen uyu uyanmasınİstanbul uyusunKaragümrük uyusun Fatih uyusunAtatürk bulvarındaRüyalar büyüsünSen uyu uyusunİstanbul uyanmasınGemiler uyanmasınCamlar buğulanmasınCibali uyanmasınKalbim buğulanmasın Söz: Attilâ İlhanMüzik: Ahmet Kaya 4 İÇERDEN ÇIKAN ADAM İçerden çıkacak birazdan adamYılların tortusu çökmüş yüzüyleAlnını güneşe serecek adam.Uykusuz ranzalar suskun voltalarGeride kalacak ve ah hüzünleBir kül gibi savrulup gülecek adamKar yağmıştır sardunyanın üstüne Anılar toza toza bulanmıştır.Kitaplar sobada yanmışAh sazlar duvarda kalmışGüzelim şarkılar yağmalanmıştır.İçerden çıkacak birazdan adamYıpranmış bavulu, hantal sesiyleKendini yollara vuracak adam.Yüz çeviren dostlar sinsi tavırlarAçığa çıkacak ve ah kendiyleBir ince hesabı görecek adamSusamıştır tebessümün seyrineSaçları hiçbir gün okşanmamıştır.Bir ihtilal kadar yalnızAh… vefanız kadar yanlışMümkünse farz edin yaşamamıştır. Söz: Yusuf HayaloğluMüzik: Ahmet Kaya 5 HERKES KENDİ İŞİNE Dağlar bize düz olur muYar gelmezse ne olurBir yar gider bin yar gelirDüşmanlar görür kör olur.Hadi sen git işine deHerkes kendi işineDağlarımda zulüm var loDüşemem yar peşine.Güle baykuş kondurmayın Küstürüp soldurmayınYare bir şeyler söyleyipKafamı bozdurmayın.Hadi sen git işine deHerkes kendi işineDağlarımda zulüm var loDüşemem yar peşine Söz: Ahmet KayaMüzik: Ahmet Kaya 6 GÜL DİKENİ Uçakları nedeyimGökkuşağı gönder banaSenin olsun süngülerinGül dikeni yeter bana.Kan kurşundan silininceKardeş olur, kardeş olur eller banaKan kurşundan silininceKardeş olur, kardeş olur, kardeş olur eller bana.Silahları nedeyimBenim sevgim mavzer banaSuya attığım çiçeklerBir gün olur döner bana.Kan kurşundan silininceKardeş olur, kardeş olur eller banaKan kurşundan silininceKardeş olur, kardeş olur, kardeş olur eller bana Söz: Ülkü Tamer Müzik: Ahmet Kaya 7 SORGUCULAR Kimileri hep suçluyorKimileri sorguluyorYaralı yüreğime kara çalıyor.İhanet zincirini tutan utansınDönüp arkasına bakan utansınDost diye bağrıma bastığım insanlarArkamı dönünce vuran utansınDurmadan hep soruyorlarAç bırakıp gülüyorlarEmekleyen yüreğime usta diyorlarUsta değil acemi bir işçiyim benOnurlu bir kavganın neferiyim benDostun dostu, düşmanımın eveliyim benBilip de söylemeyen diller utansın. Söz: Ahmet Kaya Müzik: Ahmet Kaya 8 KORU KENDİNİ Kaldırınca tabancasınıNişan almak için sarı saçlıyaParıldayıverdi gözleriKoru kendiniKırlangıçlar uçuştularKorkudan çığrışıpKanat çırparak koru kendini.Hadi söyle bana müziği seversin senNasıl çalar insan hapishanedeAğrılardan, sızılardan sonra Romatizmanın zincirleri kemirdi elleriyle.İşte nişan aldı tamKemanının üstüneIskalamaz iyi nişancıdırKoru kendiniAma teller gene şakıdılarDoldular havayı titrek titrek hiç umursamadan.Hadi söyle bana müziği seversin senNasıl çalar insan hapishanedeAğrılardan, sızılardan sonra Romatizmanın zincirleri kemirdi elleriyle."Havasız bir delikte Gıcırdayan somya üstünde yataktaYakalanmışsın berbat bir öksürüğe Hih gel de şarkı söyle.Ama yine de sarı saçlı adamDevam etti kemanı çalmayaDirildi içimizde ölü düşler." Söz: Georgi Svejin Müzik: Ahmet Kaya 9 UÇUN KUŞLAR UÇUN Uçun kuşlar uçun doğduğum yereŞimdi dağlarımda mor sümbül vardırOrmanlar koynunda bir serin dereDikenler içinde sarı gül vardır.Uçun kuşlar uçun burda vefa yokÖyle akar sular, öyle hava yokFeryadıma karşı aksi seda yokBu yangın yerinde soğuk kül vardır. Söz: Rıza T. BölükbaşıMüzik: Ahmet Kaya 10 DENİZİN ARDI ÖZGÜRLÜK Ne demeli şimdi Bir çiğdemin toprağı yırtışını seyredişimGöğe mi dokunmalı, ucuna mi körpe filizinÖyleyse karanlık sokaklarda koştuğumu düşünAy gene bir kadın gibi sarkıyorken denizeDirseklerimle böğrüme gömdüğüm titremeyi düşünOradan göğsümü kaplayışını soğuk bir terinİlk sözcüğü anlamla birleştiren çocuğu düşünOnun kavradıkça derinleşen şarkısınıVay perçemle günün huysuzluğu dolaşan kısrakVay acemi öpüşlerden gövdeme boşalan acımtırak hazTelaş, kıvranış parıltılı gözlerdeki atılganlıkYa görevin ne senin görevinOynaşmak değil mi içimdeki savaşmak duygusuylaVe benim nevresimim kararmışsa kirden, rutubettenSarhoşsam gülümseyişlerden ağlayışlardanVe kaynak sularıyla üstüme yağan aydınlık hulyalarıSenden gelen ısıyla koruyorsamNe demeli simdiEy serçelerin sabahlarla doluştuğu cıvıltıEy bir romanın olur olmaz yerinde dikkatti çeken hayalKalbimi çevreleyen sevda gözeneyiAcıyış, şefkat, umursayış, hırçınlık seliBeni düşün öyleyseBeni hayretin ve karanlığın eşiğindeBeni fitillerde başlayan bir fısıltıAnında ilk satırı yazarken bir bildirininKulaktan kulağa dolaşan haberlerin bağrındaBeni dar camlarda değilBir bulutun seyrinde düşünBurada ortasında sıçraya sıçraya kabaran alevlerim." Şiir: Nihat BehramMüzik: Ahmet Kaya