OĞUZ ARAL VE AVNİ

Avanak Avni, karikatürist Oğuz Aral’ın Gırgır sayfalarında yarattığı ünlü bir çizgi-kahramandır. Oğuz Aral, ofis-boy olarak çalışan Rıza Külegeç adlı çocuktan esinlenerek bu karikatürü yaratmıştır. Avni tipik bir gecekondu mahallesi çocuğudur. Hep ezilir ama hiç boyun eğmez. Bazen hileyle, bazen kurnazlıkla, bazen boyun eğer görünerek hakkını korumaya çalışır. 70’li yıllarda Gırgır dergisinin büyük satış rakamlarına ulaşması ile popüler olmuştur. Avni’nin ünü, Türkiye sınırlarını aşmış; Güney Afrika’daki ırkçı olaylara karşı, Meksika’da ise ABD emperyalizmi karşıtı gurupların sembolü olmuştur. Fransa’da AB anayasasına karşı çıkan guruplar da Avanak Avni tipini kullanmışlardır. Avni ODTÜ’de Troçkist guruplar tarafından da siyasal bir eylemde kullanılmıştı. Oğuz Aral efsane dergi Gırgır'ın zorla el değiştirmesi olayından sonra 1990 yılında Avni mizah dergisini çıkarmaya başladı. Avni 1996 ya kadar yayınını sürdürdü. Temmuz 2006'dan itibaren Penguen dergisi çizerleri Oğuz Aral'ın anısına Avni'nin karikatürlerinin aynısını kendi kalemlerinden çizmişlerdir.

Oğuz Aral, İstanbul Silivri'de 1936 yılında doğmuştur. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nin üçüncü sınıfından ayrılarak, 1950'den sonra çeşitli dergi ve gazetelerde karikatür çizmeye başlamıştır. Güncel, halkın anlayabileceği basite indirgenmiş bir karikatür anlayışına önem veren Aral, kendi mizahi görüşü ve doğrultusunda birçok karikatürcü yetiştirmiştir.Gırgır mizah dergisinin kurucusu ve yöneticisi olan Aral, daha sonra Avni dergisini çıkardı. Aral, Gırgır dergisinin tirajını 300 bin adedin üzerine çıkararak, Avrupa'nın üçüncü büyük güldürü dergisi durumuna getirmiştir.Avanak Avni tiplemesinin yaratıcısı olan Oğuz Aral, Hayk Mammer, Köstebek Hüsnü, Utanmaz Adam ve Vites Mahmut gibi tiplemeleriyle de tanınıyordu.Karikatürleri ve 'Huysuz İhtiyar' başlığı altında yazıları ölümüne kadar Hürriyet gazetesinde yayınlanan Aral'ın, tiyatro, müzik ve sinema konularında da çalışmaları bulunmaktadır.Anadolu'nun çeşitli yerlerinde pandomim gösterileri sergileyen Aral, Koca Yusuf (1966), Direkler Arası (1967), Bu Şehri İstanbul (1968), Ağustos Böceği ile Karınca (1971) adında çizgi filmleriyle de Türk çizgi film sektöründe önemli bir yere sahiptir.Oğuz Aral, Yazar İnci Aral ve karikatürist Tekin Aral'ın ağabeyidir.26 Temmuz 2004'te Bodrum'da vefat etti. Ölümünün 1. yıldönümünde anısına (26 Temmuz 2005) İstanbul Cihangir parkına heykeli dikildi. Oğuz Aral

Ölürken bile güldürdü

Büyük mizah ustası Oğuz Aral, fenalaşınca, kendisini sedyeyle taşıyan doktor ve sağlık görevlileriyle "Çocuklar, ihale size kaldı galiba" diyerek şakalaştı...

DHAKalbine yenilen Türk mizahının büyük ustası Oğuz Aral (68), yaşamının son saatlerinde bile espri yapmayı bırakmadı, doktoruyla, sağlık görevlileriyle şakalaştı. Hürriyet gazetesinde 9 yıldır karikatür çizen ve yazı yazan Aral, bir haftalık tatil için gittiği Torba Kervansaray Otel'de 25 Temmuz'da saat 17.30 sıralarında fenalaştı ve kafeterya görevlilerinden yardım istedi. Otelin doktorunun müdahale ettiği Aral'ın tansiyonu düştü. Zaman zaman bilincini yitiren Aral, kendine gelmesi için "Nerelisiniz, iyi misiniz?" diye soran doktora, "İstanbulluyum ama içinden" yanıtı verdi. Bu sırada Özel Bodrum Hastanesi'nin ambulansı da otele geldi. 'Şapkam sende kalsın'Başına toplananlara "Rahatsız olmayın, tatilinizi yapın" diyen Aral, kendisini sedyeyle taşıyan doktor ve sağlık görevlilerine de "Çocuklar kusura bakmayın, ihale size kaldı galiba. Aman ne olur çevreye hissettirmeyin. Doktorum, şapkam da sende hatıra olarak kalabilir" dedi.Çevresine sürekli "Rahatsız ettiğim için özür dilerim" diyen Aral, Özel Bodrum Hastanesi'nde yoğun bakıma alındı. Kardiyolog Dr. Zeki Yurtseven'in müdahale ettiği Aral, önceki akşam 20.35 sıralarında yaşamını yitirdi. Karaciğer, böbrek ve tansiyon şikâyeti bulunan Aral'ın, "çoklu organ yetmezliği" nedeniyle öldüğü tespit edildi. Otel doktoru Serkan Kocakuşak, "İlk müdahalede durumu çok ağırdı. Buna rağmen sorularımıza esprilerle yanıt veriyordu" diye konuştu.Aral'ı yarın uğurlayacağızUtanmaz Adam ile Avanak Avni tiplerinin yaratıcısı ve Gırgır'ın kurucusu Oğuz Aral'ın cenazesi, teyzesinin oğlu Teoman Ermete tarafından Özel Bodrum Hastanesi'nden alındı. Cenaze, ambulansla THY'nin 16.25 uçağıyla İstanbul'a götürüldü. Ermete, "Acımız sonsuz. Oğuz Aral'ın cenazesini İstanbul'da perşembe günü (yarın) toprağa vereceğiz" dedi.Türk halkına mizahı sevdirdiGÜLAY FIRAT İstanbulBodrum'da önceki gün 68 yaşında yaşama veda eden Türk karikatürünün duayeni Oğuz Aral'ı yetiştirdiği öğrencileri anlattı: Latif Demirci: Yanında işe başladığımda yaşım 15'ti. 15 yıl birlikte çalıştık. Bugünün başarılı birçok karikatüristi onun elinden geçti. Gırgır'ı çıkarttı, Türk halkına mizahı sevdirdi. Duygularını belli etmez ama yetiştirdiği kişilerin başarısından hayli keyif alırdı.Hasan Kaçan: Aral benim babamdı. Çünkü ortaokulda rahmetli babam beni ona emanet etti. Bize hem babalık hem ustalık yaptı. En büyük özelliği, babalığı ve ustalığıdır. Türkiye gündemindeki birçok insanı o yetiştirdi. Kendisi de tiyatrocu ve pandomimciydi. Türkiye'nin en iyi saz çalan insanlarından biriydi. Orta halli insanların çocuklarıydık, bizleri yetiştirip sanat dünyasına kazandırdı.Hep yaşayacakErgun Gündüz: Gençlik yllarım ailemden çok Aral ile geçti. Babamız oldu. Çok iyi bir eğitmendi. Birçok başarılı öğrencisi oldu. Onun yetiştirdiği insanlar hâlâ üretmeye devam ettiği için sonsuza dek yaşayacak.

HAKKINDA YAZILANLAR

Huysuz olmasa tatsız tuzsuz olurduTUFAN TÜRENÇHürportreler Hürriyet 2002 İlavesiO, pırıl pırıl, kırılgan, sevecen yürekli biridir. İnsan sevgisiyle dopdoludur ama insanlardan kaçar. Yalnızlığın derinliklerinde mizah yaratıcılığını doruklara çıkaran biridir o.Uzun bir boy, boğazına düşkünlüğünün tersine inceye yakın bir yapı, saçsız geniş bir alnın hemen altında kalın çerçeveli ve kalın camlı bir gözlüğün gerisine saklanmış gibi uzun ama hafif gerdanlı bir yüz...O yüzü anlamlaştıran, çevresini radar gibi sürekli süzerek tarayan ve yakaladığı inanılmaz ayrıntıları saptayarak belleğine bir fotoğraf gibi işleyen bir çift göz.Biraz alaycı ince dudaklar, hemen onları örten gelişigüzel bırakılmış savruk, alabildiğine özgür bıyıklar. İnsanı tedirgin edecek kadar haşin, affetmesiz havası veren bir eda ve ona tam uyum sağlayan bir ses tonu. Dış görünüme bakarsanız kolayca yanaşıp ahbap olabileceğiniz bir tip değildir Oğuz Aral. Ama ya onun gerisindeki kişi? O usta... Kimdir o?O, pırıl pırıl, kırılgan, sevecen yürekli biridir. İnsan sevgisiyle dopdoludur ama insanlardan kaçar. Yalnızlığın derinliklerinde mizah yaratıcılığını doruklara çıkaran biridir o.O anlaşılması güç bir sanatçıdır. O Oğuz Aral'dır. Onu benim diyen babayiğit bulup çıkaramaz daldığı derinliklerden. Ona sokulamaz, onunla bütünleşemez. Onun büyüsü bir başkadır. Onu kimse kolay kolay çözemez. Çözmeyi başaran da onun dünyasındaki mutluluğu tattığı zaman gerçek yaşamın sırlarını öğrenir. Oğuz Aral bizim yokuşun su katılmamış emekçilerinden biridir. Yıllar boyunca bıkmadan uzanmadan çizerek ekmeğini kazanmıştır. Bir sürü genç karikatürcüyü yetiştirmiş, dünyanın en büyük mizah dergilerinden biri haline getirdiği Gırgır'ı kurmuş ve yaşatmıştır.Oğuz usta salt bir çizer değildir. O kalemini hem çizgide, hem de yazımda aynı ustalıkla kullanabilen olağanüstü yeteneklerden biridir. O sokağı çizer, sokağı konuşturur, oranın yaşamını, orada yaşayan insanların esprilerini, duygularını, coşkularını, üzüntülerini dile getiren güldürü felsefesini yaratır. Hem güldürür, hem düşündürür, hem de halkın eğilimini yansıtır. Oğuz Aral gerçek tanımıyla bir halk filozufudur. Mizah zor iştir. Hele hem çizmek, hem yazmak... Daha büyük bir birikim, güçlü bir gözlem ve sınırsız bir yaratıcılık gerektirir. Her sanatçı gibi Oğuz Aral da alıngandır. Kendisiyle ilgilenilmesini ister. Bu yapılmazsa kırılır, hatta küser. Bunlar birer zaaf değil, iyi bir sanatçıda olması gereken önemli ayrıcalıklardır. Vurdumduymaz bir kişilik hiçbir zaman sanatçı olamaz. Çünkü o yapıda bir insan duygu adamı değildir. Oysa sanatçılık baştan sona duygu yumağı olmayı gerektirir. Yazılarına başlık olarak koyduğu ��Huysuz İhtiyar�� başlığını kendi koymuştur. Doğrudur. Ama Oğuz Aral'ın huysuzluğu tatlıdır ve ona yakışır. Huysuzluk yapmayan bir Oğuz Aral sanırım tatsız tuzsuz bir insan olurdu.XGırgır mizah dergisinin kurucusu ve yönetmeniydi. Sonra Avni dergisini çıkardı.Yazar İnci Aral ve karikatürist Tekin Aral'ın ağabeyidir.Gırgır dergisinin abone paralarını zimmetine geçirdiği iddiasıyla yargılandı.