EKİM DEVRİMİ

Ekim Devrimi (Rusça: Октябрьская революция / Oktyabrskaya revolyutsiya) Çarlık Rusyası'nda Jülyen takvimi'ne göre 24 Ekim 1917'de, (Miladi takvime göre 7 Kasım 1917) Petrograd'daki Kışlık Saray'ın Lenin önderliğindeki Bolşeviklerin eline geçmesiyle başlayan ve Sovyetler Birliği'nin kurulmasına yol açan olaylar dizisidir. Ekim Devrimi veya Bolşevik Devrimi gelişmeden önce Çarlık Rusya'sının son dönemlerini incelememiz gerekir. 19. yüzyıl sonunda Avrupa'nın en güçlü imparatorluklarından biri olan Rus Çarlığı, topraklarının genişliği ve ekonomik sıkıntılar yüzünden içeride sıkıntı çekiyordu. Sonunda 9 Ocak 1905'te Kanlı Pazar adıyla anılan gün yaşandı. Binlerce insan çalışma saatlerinin azaltılması ve yaşam standartının yükseltilmesi isteğiyle greve çıktı. Rus askerleri tedbirsizce kalabalığa ateş açtı ve 1000'den fazla insan öldü. Bu olay Rusya'da büyük infiale neden oldu. Sonucunda Bolşevizm ve komünist lider Lenin'in yıldızı parladı. Lenin'in taraftarları Çarlık tarafından bastırılsa da parlamento kuruldu, çok partili sisteme geçildi ve Çar 2. Nikolay 1906 Anayasası'nı kabul etti. Miladi takvime göre 8 Mart 1917-Dünya Kadınlar Günü'nde başlayan protestolar son derece barışçıl başladı. Ücret dengesinin adil dağılımını talep eden halk, Çar tarafından zorla dağıtılmaya çalışıldı. Artan tepkiler üzerine parlamentoyu feshetmek isteyen Çar'a karşı parlamento başkanı devlete el koyduğunu açıkladı. Rusya'da liberal bir yönetim başladı. Bu arada İsviçre'de olan Lenin, Bolşevikler'in yeni yönetimde asla bulunmaması gerektiğini savunuyordu. Rusya'ya dönmesi gereken Lenin'e gerekli desteği Rusya'yı savaştan atmak isteyen Almanya verdi. Marksist görüşlerden etkilenen Lenin ayrıca Rus aydını Plekhanov'dan esinlenmişti ve Marksizm-Leninizm önermesiyle ortaya çıkarak iktidara alternatif oluşturdu. Rusya'da bir genel grev başlar.Genel grevdeki işçiler fabrikalarından çıkarak Çar'ın bulunduğu yere giderler.8-16 Aralık 1917 tarihlerinde süren olaylarda Bolşeviklerin önderliğindeki işçiler Çar II.Nikolay'ın tahttan çekilmesini sağladı.Romanov hanedanının üyeleri hapse tıkıldılar,ülkede cumhuriyet ilan edildi.Fakat,kurulan hükümet burjuvalardan oluşuyordu.Halbuki,amaç bir ploreterya devrimiydi. Bütün İktidar Sovyetlere: V.İ.Lenin önderliğindeki Bolşevikler,amaçlananın aksine gene burjuvaların iktidar olduğunu gördüler ve Tüm İktidar Sovyetlere sloganıyla devrime başladılar.Fakat,isyandan önce Petrograd Sovyetleri Leninistlere karşı Petrograd kentinde saldırıya başladılar.Temmuz 1917'de bir Leninist isyan başlar.Fakat,başarısız olan bu hareketten sonra Lenin Finlandiya'ya kaçar.3 aylık kaçıştan sonra Lenin,1917 Ekim'inde Bütün İktidar Sovyetlere sloganıyla devrime başlar.Geçici hükümet tasfiye edilir,Vladimir İlyiç Lenin başkanlığında bir hükümet kurulur. Lenin yoldaşı Troçki'yi dışişleri bakanlığına atadı ve Troçki Sovyetler Birliği'ni 1. Dünya Savaşı'ndan çeken Brest-Litovsk antlaşmasını imzaladı. Milli mücadele içinde olan Türkiye ile de sıcak ilişkiler kuruldu. Bolşevik devriminden sonra iç karışıklıklar içinde bulunan Rusya'da 1917-1922 arasında İç Savaş yaşandı. Bu savaş milyonlarca insanın ölümüne neden oldu ve Bolşevik iktidarı için idamlardan da çekinilmedi. Devrim öncesinde ''Bize Fransız Devrimi'ndeki gibi kesin bir terör dönemi lazım. diyen Lenin İdamlar olmadan nasıl bir devrim yapabilirsiniz? diyerek görüşünün arkasında durdu. Leninizm'in en önemli özelliği dışardan bilinç taşımayı birincil öncelik saymasıydı. Marks'a göre proleterya sınıf bilincine kendisi ulaşacaktı ve sonunda devrimi yapacaktı. Lenin ise Sosyalizm için insanların bilinçlenmesini beklersek en az beş yüz yıl beklememiz gerekir. dedi ve proleteryaya bilinç taşınması gerektiğine hükmetti. Sonunda darbe ile de hedefine ulaştı. 1924'te Lenin hastalandı ve öldü. İktidarda olan tek parti- Sovyetler Birliği Komünist Partisi idi. Sorun ise onun başına kimin geçeceği idi. İç savaş döneminde ılımlaşan ve Josef Stalin'le yakınlık kuran Lenin ölmeden önce Stalin'in devrimin korunması için tehlikeli biri olduğunu ve iktidarın sol Bolşeviklere verilmesi gerektiğini söyledi ancak bu görüşler dikkate alınmadı. İç savaş döneminde Kızıl Ordu'nun komutasını üstlenen Troçki başlarda Stalin'i desteklese de Stalin'in Lenin döneminde başlatılan NEP-Yeni Ekonomik Politika'dan çıkılması gerektiğini savunması bardağı taşırdı ve Troçki muhalefete geçti. Stalin de 1928'e kadar Troçki'nin elindeki bütün yetkileri aldı ve onu sürgüne gönderdi. Troçki 1940'ta Stalin'in ajanları tarafından suikaste uğradı. Stalin ise ülkesini 2. Dünya Savaşı'na sürükledi. Savaşta Hitler'e karşı ABD ile ittifak yapan Stalin tarihin akışını değiştirdi ve Yalta Konferansı'ndan sonra başlayan Soğuk Savaş'a neden oldu. 1953'e kadar iktidarda bulunan Stalin uzun sürecek ve Doğu Bloku'nun kaybetmesinin kesin olduğu Soğuk Savaş'ı başlattı ve büyük ihtimalle de Sovyetler'in sonunu hazırladı. Kanlı Pazar (Rusça: Кровавое воскресенье) 22 Ocak 1905'te (eski Rus takvimine göre 9 Ocak) Petersburg'da işçilerin Çar II. Nikolay'a bir dilekçe sunmak üzere Kışlık Saray'a doğru sakin ve barışçıl bir yürüyüşe geçmeleri üzerine çarın askerleri tarafından bu barışçı yürüyüşe katılan silahsız yaklaşık 100.000 işçiye toplu tüfekli acımasızca açılan ateş sonucu 1000'den fazla ölü, 2000'den fazla yaralı ile sonuçlanan tarihi olay. Bu yürüyüşü Gapon adında bir papaz örgütlemişti. Eylemciler iş gününün 8 saate indirilmesini, asgari ücretin de en az bir lira olmasını ve fazla mesainin kaldırılmasını istemekteydi. Nedenleri Askerler silahsız göstericilerin üstüne ateş açıyor. 1904 yılında Bolşevikler komitesi Bakü'de büyük ve iyi örgütlenmiş bir grevi yönetti. Grev başarıyla sonuçlandı ve petrol işçileriyle sanayicileri arasında Rus işçi sınıfı tarihinde, ilk olarak, bir toplu sözleşme imzalandı. Bu grev Rusya'nın çeşitli bölgelerinde işçi eylemlerini hızlandırdı. Bu gösterilerden korkan çarlık yönetimi, işçilerin aralarına ajanlar sokmayı başardı. Bu amaçla Ohranka ajanı olan Gapon adlı bir papazı Rus Fabrika İşçileri adında bir örgüt kurmakla görevlendirdi. Gapon'un önerisine göre 9 Ocak günü işçiler çara isteklerini arzedecek, çar da bu istekleri olumlu karşılayarak işçi hareketlerini yatıştıracaktı. Ama çar II. Nikolay karar değiştirip kalabalıklara ateş açtırınca Kanlı Pazar meydana gelecektir.[1] Gapon'un Rus gizli servisi Ohranka ajanı bir provakatör olduğu anlaşılınca arkadaşı Pinhas Rutherbeng tarafından öldürüldü. Savaşın bir diğer sebebi de Rus-Japon Savaşında çarlık ordularının ağır bir hezimete uğramasından doğan huzursuzluk ve ekonomik sıkıntılardır. Bu sıkıntıların başında birçok işyerinin ve fabrikanın kapanması ve 100.000 kişinin işsiz kalması vardır. Sonuçları Bu olay tüm Rusya'da büyük tepkilere sebep oldu. Sadece o ay grevlere 450.000 işçi katıldı. Kitleler Kahrolsun zorbalık sloganıyla sokaklara dökülmüştü. Bu olayla sosyal demokrat partilerin (özellikle işçiler ve köylüler üzerindeki) etkinliği arttı ve bu olay bir anlamda başarısız 1905 Devrimi'nin kıvılcımı olmuştu.